Lieveheersbeestjes, eitjes en larven

Ik zie een plant met paarse bloemen. Het zijn bloemen die uit meerdere kleine bloemen bestaan. Dit doet mij denken aan bijvoorbeeld distels of bijvoorbeeld klaver.

De plant heeft echter ander blad. Het blijkt de gewone klit te zijn. Zowel distels als de klit behoren tot de asterfamilie, wat verklaart dat de bloemen op elkaar lijken. Het blad lijkt dan weer op het hoefblad, ook familie.

De naam klit heeft te maken met de vruchtjes. Deze klittebandachtige stekels blijven overal aan kleven. Zo zie je maar weer, het klitteband is eigenlijk in de natuur uitgevonden.

De plant vind je in bermen. Dit soort bloemrijke bermen wordt vaak één- of tweemaal per jaar gemaaid. De tijd voor maaien is nu aangebroken. De kans dat de berm waar de plant staat net gemaaid is, is aanwezig. Sommige bermen worden dan ook maar eens per jaar gemaaid, aan het eind van het seizoen. Dan komen de bloembezoekende insecten niet voor niets.

Op de stengel zitten veel zwarte luizen en deze trekken weer lieveheersbeestjes aan. Lieveheersbeestjes zijn een soort kevers. Ze zijn zo fel rood gekleurd om andere dieren te waarschuwen dat ze vies smaken. Ze produceren een bittere stof die maakt dat predatoren het kevertje snel weer uitspugen.

Omdat lieveheersbeestje bladluizen eten, worden ze in de biologische landbouw wel gebruikt als gewasbeschermingsmiddel. Hiervoor is het Aziatisch lieveheersbeestje ingevoerd. Deze komt nu overal in het wild voor.

Een volwassen lieveheersbeestje zet eitjes af op een plant met luizen. De larven voeden zich met de luizen. Tegen de tijd dat de larve zich tot volwassen lieveheersbeestje heeft ontwikkeld, zijn meestal de luizen weg. Het volwassen lieveheersbeestje kan vliegen en zo een nieuwe plant met luis opzoeken.

Er zijn planten die signaalstofjes afgeven bij insectenvraat. Deze stofjes geven de luis het idee dat er onraad dreigt. Ook trekken de stofjes lieveheersbeestjes aan. Hiermee beschermt de plant zichzelf tegen insectenvraat.

Bij Jacobskruiskruiskruid, dat je in de duinen veel ziet, speelt nog een ander mechanisme. De luizen op het Jacobskruiskruis trekken mieren aan. Die mieren eten het suikerige goedje dat de bladluis afscheid. De mieren jagen ook rupsen weg die het Jacobskruiskruid opeten. De rups is erger voor de plant dan de bladluis. De rups eet de plant echt helemaal kaal. Door niet de luis te bestrijden voorkomt de plant kaal gegeten te worden.

In de zomermaanden is de natuur op haar hoogtepunt. Er staan veel planten in bloei die weer veel insecten aantrekken. Deze tijd is bij uitstek geschikt om er eens op uit te gaan in de natuur. Er valt altijd weer wat nieuws te ontdekken.

Tekst en foto's: Ruben de Faber

ZES ACTIEVE GIDSEN VAN NATUURORGANISATIE IVN VOLGEN HET PLANTEN- EN DIERENLEVEN IN LEIDERDORP. OM DE WEEK SCHRIJVEN ZIJ IN DEZE RUBRIEK OVER HUN BEVINDINGEN.