De geschubde inktzwam, een van de weinige paddenstoelen die houden van voedselrijk grasland.
De geschubde inktzwam, een van de weinige paddenstoelen die houden van voedselrijk grasland.

Paddenstoelen

Algemeen Leiderdorp Natuurlijk

U heeft waarschijnlijk wel eens gehoord van de drie-eenheid van de natuur: producenten, consumenten en reducenten.

Producenten zijn de planten, consumenten de dieren en reducenten ruimen al het dode materiaal op. De producenten, de planten, hebben in de zomer, hun hoogtepunt. In de herfst vallen de blaadjes van de bomen en dan moeten de reducenten aan de bak. Reducenten zijn onder andere paddenstoelen. Die hebben hun hoogtepunt in de herfst. Dit jaar waren ze er volop in oktober. Toen kwam de eerste nachtvorst en leek het gedaan met de paddenstoelen. Nu is het weer natter en warmer en komen de paddenstoelen terug.

Vooral oudere bossen zijn vaak rijk aan paddenstoelen. In het Warmonderbos kan je bijvoobeeld de pruikzwam tegenkomen. Die hangt als een pruik aan een oude boom, vandaar de naam. In een jong bos heb je geen oude bomen en ligt er minder dood hout op de grond. Daardoor heb je minder soorten paddenstoelen.

Grasland is eigenlijk een pioniersvegetatie. Als je niets zou doen, wordt het uiteindelijk bos. In een jonge vegetatie staan dan ook de minste soorten paddenstoelen. Wat niet betekent dat je er nooit een paddenstoel tegenkomt. In de Munnikkenpolder zag ik een inktzwam staan. Hij houdt van voedselrijk grasland. Grasland is niet de plek waar je de meeste paddenstoelen verwacht. De inktzwam is de uitzondering, die heeft het er naar zijn zin.

Er zijn verschillende soorten inktzwammen. Een paar voorbeelden. De mestinktzwam groeit op mest. Kale inktzwammen houden van bos. Viltinktzwammen houden van dood hout. De geschubde inktzwam komt voor in bemest weiland.

De inktzwam is een plaatjeszwam, en heeft zogeheten lamellen. Bij de inktzwam kleuren die lamellen zwart als de paddenstoel ouder wordt.

Paddenstoelen behoren tot de schimmels. Onder de grond zitten de zwamdraden. De paddenstoel is als de bloem van een plant. Er komen echter geen zaden uit maar sporen. Op een dode boomstam waar de schors is afgevallen, zie je soms de zwamdraden lopen. Uit de paddenstoel komen de sporen. Zij worden door de wind verspreid. Als ze op een geschikt plekje terecht zijn gekomen kan zich een nieuwe schimmel ontwikkelen.

Meestal zijn de schimmeldraden wit, maar soms zijn de schimmeldraden zwart. Ook die zie je soms op een dode boomstam waar de schors is afgevallen.

Nu weten we dat paddenstoelen afkomstig zijn van schimmels. Vroeger wisten mensen dat niet. Eigenlijk vonden mensen het maar een griezelig verschijnsel. Paddenstoelen in een kring werden een heksenkring genoemd. Een paddenstoel die er uitziet als een gele klodder op een boomstam wordt heksenboter genoemd. Zo kun je aan de huidige namen zien hoe mensen vroeger naar paddenstoelen keken.

Tekst en foto: Ruben de Faber

Uit de krant