De Canadezen komen!
Vandaag precies 76 jaar geleden, op 5 mei 1945, eindigde de Tweede Wereldoorlog in Nederland officieel door de overgave van het Duitse opperbevel in Hotel De Wereld in Wageningen. De oorlog woedde echter nog vijf weken langer door. Zo duurde op Texel de opstand van de Georgiërs tot 20 mei toen Canadese militairen het eiland konden bevrijden en pas op 11 juni gaven de laatste Duitse troepen op Schiermonnikoog zich over.
Leiderdorp hoefde gelukkig niet zo lang te wachten op haar bevrijding. In haar boek Naar de overkant. 1940-1945 Leiderdorp – Zoeterwoude HR Bevrijding beschrijft Ria Pieterse-Zwetsloot hoe de inwoners meer dan twee dagen uitkeken naar de komst van de Canadese soldaten, ook wel ‘Tommies’ genaamd. Op 7 mei 1945 werd ’s middags het eerste Canadese legervoertuig gesignaleerd en reed in Leiderdorp en Zoeterwoude een geluidswagen rond die opriep om de volgende dag naar de Hoge Rijndijk te komen om de bevrijders te verwelkomen. Op 8 mei was het zover en juichten duizenden inwoners van Zoeterwoude, Leiderdorp en Leiden de colonne aan jeeps, pantserwagens en tanks van het eerste Canadese legerkorps toe. Aan het eind van de middag volgden de Nederlandse militairen van de Prinses Irenebrigade.
De Canadese troepen maakten deel uit van het geallieerde leger dat Europa in de daaraan voorafgaande jaren had bevrijd. Het 1e Canadese Legerkorps had voor 5 mei grote delen van oostelijk en noordelijk Nederland helpen bevrijden om daarna naar het westen te trekken. Meer dan 7.600 Canadezen kwamen om tijdens de negen maanden die nodig waren om Nederland te bevrijden. In Groesbeek liggen er 2.300 begraven en jaarlijks door veel Leiderdorpers herdacht.
De Canadese bevrijders passeerden Leiderdorp dus die 8e mei maar bleven nog langere tijd in de regio. Een deel van de troepen verzorgde een grote militaire show later die maand en weer anderen begeleidden de verslagen Duitse troepen richting Duitsland. Zo trok een colonne Duitse soldaten op 14 mei via de Berkenkade en Hoogmadeseweg naar Rotterdam, begeleid door een Canadese pantserwagen. De foto’s hiervan zijn in het boek van Ria Pieterse opgenomen.
De aanwezigheid van de Canadese soldaten is ook terug te lezen in de rapporten van de Leidse politie. Sinds deze week zijn deze via de website Dossier071.nl digitaal toegankelijk. In de dag- en nachtrapporten zijn alle gebeurtenissen in Leiden en omgeving opgeschreven en geven zo een uniek beeld over de gang van zaken in de oorlogsjaren. Op de website is via een tijdlijn ook terug te vinden wat er rond Leiderdorp en met Leiderdorpers is gebeurd. Via een zoekscherm kun je namen, adressen of thema’s opzoeken en zo bijvoorbeeld lezen dat er op 22 mei 1945 werd gerapporteerd dat ‘Dolf Spruit, oud ongeveer 10 jaar, wonende te Leiderdorp, Zijldijk 3 met het rechterbeen bekneld is geraakt tusschen het hek aan het Schuttersveld, zijde Rijnsburgersingel, doordat bij het verlaten van het terrein een Canadeesche tank met het hek in botsing kwam. Gegevens omtrent de bestuurder van den tank zijn niet bekend. Getuige M.L. Hoek, wonende te Leiden de Sitterlaan 111, oud 40 jaar. De jongen, die vrij ernstig aan de teenen werd gewond, is naar het Acc. Ziekenhuis overgebracht’. (Zie ook afbeelding hieronder)
Tekst: Peter Diebels
