Alle straten onder de loep (deel 2)
Leiderdorp van straat tot straat is de titel van een boekje, dat opnieuw wordt uitgebracht en gaat over de straten van Leiderdorp. In het in 1985 voor het eerst uitgegeven boekje beschrijven Wim Kisman, Jan van der Kooij en Aafke Vis de straten, lanen, pleinen, en wegen die Leiderdorp rijk is.
In de vorige aflevering van deze rubriek werd over Saranafort, de straat gelegen achter de Rietschans, vermeld dat de herkomst van naam niet te achterhalen was zonder de gemeentelijke dossiers te raadplegen. Trouwe lezers van deze rubriek brachten echter uitkomst.
Saranafort is waarschijnlijk de Spaanse naam voor de schans die tijdens het beleg van Leiden lag op de plek waar de Dwarswatering in de Zijl uitkomt, de Driegatenbrugschans. Dit fort was een voorpost waar legerleider Valdés zijn hoofdkwartier had neergezet. Hier bewaakten de Spanjaarden met kanonnen de drie vaarwegen die uitkwamen in Leiden. In deze schans zijn op drie oktober 1574 de speelkaarten van Valdés gevonden door de soldaat Willem Albrechtsz. Berkhey. De speelkaarten van Valdés zijn onder de eerste voorwerpen die in Leidse handen kwamen tijdens het ontzet van Leiden.
Het bewijs dat Saranafort op de locatie Driegatenbrug lag is niet erg hard. Het fort bewaakte volgens de archieven drie vaarwegen. Dit zouden de Dwarswatering en de Zijl in twee richtingen kunnen zijn. Dat de geuzen over deze vaarwegen Leiden binnenkwamen, komt weer niet overeen met de locatie Driegatenbrug.
Wie was Simon Smit?
Veel straten in Leiderdorp zijn genoemd naar Leiderdorpse notabelen uit het verre en recentere verleden. Ook leden van het Koninklijk Huis hebben hun namen verleend aan diverse straten en pleinen in Leiderdorp. Maar enkele personen waar straten naar genoemd zijn, zijn veel minder bekend. Neem de Simon Smitweg, de straat die tussen de stoplichten kruising Engelendaal-Persant Snoepweg aan één kant en de rotonde Persant Snoepweg-Voorhoflaan aan de andere kant een U vormt, waaraan onder meer het Alrijne Ziekenhuis, de brandweergarage en verpleeghuis Leythenrode liggen. Wie was deze Simon Smit?
Simon Smit (foto onder) was een man die vele jaren aan het destijds aan de Hooigracht in Leiden gelegen St.Elisabeth-Ziekenhuis was verbonden. Deze haast legendarische persoon had in het begin van de vorige eeuw onder meer tot taak niet-ambulante zieken per brancard van huis te halen. Simon Smit was dus een brancardier. Zijn brancard was een gesloten tentje met aan beide zijkanten een groot wiel en voor en achter twee stevige handvatten. Wanneer een patiënt thuis werd afgehaald liep de hele buurt uit. Als een zieke op een etage lag, was het vaak een hele toer hem zonder ongelukken naar beneden te krijgen. De tocht met de brancard naar het ziekenhuis voerde dikwijls door buurten waarin een onvoorstelbare armoede heerste. De gezinnen leefden 's zomers grotendeels op straat. Uit deze buurten heeft Simon Smit helaas nooit een patiënt opgehaald; deze bewoners waren om financiële redenen geheel aangewezen op het Academisch Ziekenhuis. Later heeft de St.Elisabeth-penning ook voor deze mensen verpleging in het St.Elisabeth-Ziekenhuis mogelijk gemaakt.
Het St.Elisabeth-Ziekenhuis is in de jaren zeventig van de vorige eeuw naar Leiderdorp verplaatst. Later werd de naam veranderd in het Rijnland Ziekenhuis en tegenwoordig heet het ziekenhuis het Alrijne Ziekenhuis.
Leiderdorp telt nog een straat met een curieuze naam, 'Lorrie'. Deze straat loopt van de Voerstraat naar de Zijlstroom. Waar komt deze naam vandaan?
Tekst: Bob Reidsma
