VERVOLG VAN P6
Dat heeft alles te maken met de staat van de riolering, licht hij toe. Die is ronduit slecht. Daarom wilde de gemeente juist hier de mogelijkheden voor een warmtenet onderzoeken. Immers, als de straten toch open moeten voor de vervanging van het riool is dat een mooi moment om meteen een warmtenet aan te leggen. Maar inmiddels uitstel van het werk aan de riolering niet meer verantwoord. En waar de riolering wordt vervangen, worden meteen de straten vernieuwd en de openbare ruimte opnieuw ingericht. "Dan ga je binnen vijftien of twintig jaar niet opnieuw die straten opengooien om alsnog een warmtenet aan te leggen. Dat zou wel heel kostbaar worden.”
Warmtepompen
Van Trigt ziet het ervan komen dat zijn wijk een heel andere route naar aardgasvrij gaat volgen. “Ik denk dat we naar individuele oplossingen gaan.” Die oplossingen zijn dan vooral te vinden in het gebruik van warmtepompen, is zijn inschatting. Een optie die anderhalf jaar geleden de handen niet op elkaar kreeg vanwege de hoge kosten: de woning moet goed geïsoleerd zijn en de apparatuur is prijzig. Maar de optelsom zou nu best eens anders kunnen uitpakken, vermoedt Van Trigt. “Warmtepompen en hybride warmtepompen hebben het laatste jaar een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Ze worden steeds beter. Je kan ook nog denken aan een combinatie met warmteopslag in de bodem, waarbij een aantal buurtgenoten samen de investering doen.” En isoleren lijkt hem ook geen onoverkomelijk obstakel voor het gros van de woningen in de Oranjewijk, ook al omdat elke eigenaar daarvoor zijn eigen moment kan kiezen.
Uitzondering daarbij zijn de echt oude, monumentale woningen in de wijk, die vooral aan de Hoofdstraat zijn te vinden. “Je moet niet
uitsluiten dat die gewoon gas blijven stoken, al kan dat wellicht biogas worden in plaats van aardgas.”
Afgelopen najaar zei duurzaamheidswethouder Rik van Woudenberg dat hij graag zou zien dat de Werkgroep Oranjewijk een rol blijft spelen bij de warmtetransitie in de Oranjewijk. Van Trigt heeft daar zijn bedenkingen bij. "De werkgroep kon goed functioneren omdat we een afgebakende probleemstelling hadden: eerst de vraag wat de beste optie was voor de warmtetransitie, daarna de vraag wat er voor nodig is om met z'n allen over te gaan op een warmtenet. Zo'n duidelijk probleem ligt er nu niet op tafel.”
Hij heeft wel nog een tip voor toekomstige werkgroepen: zorg dat je een budget mee krijgt om expertise in te huren, onderzoekingen te laten doen en analyses te laten uitvoeren. “Je krijgt te maken met heel veel nieuwe terreinen als aquathermie, grondwarmte, waterstof, windmolens, die zich ook nog eens snel ontwikkelen. We hadden een geïnteresseerde groep mensen die veel tijd heeft genomen om in zich in de materie te verdiepen maar iets meer ondersteuning van HTS of TU studenten hadden we best kunnen gebruiken.”
Warmte uit de lucht voor het tapwater
n Drie bewoners ’t Heerlijk Recht verminderen hun gasverbruik met 30 procent
warmtepompboiler n Alle woningen in Nederland moeten over een kleine dertig jaar van het aardgas af zijn. Dat vergt voor de meeste huizen flinke en dure aanpassingen. Maar je kan het ook stukje bij beetje doen. Zo hebben Richard Hilhorst, Patrick Ploeg en Ad Smaal, bewoners van de wijk ’t Heerlijk Recht in Leiderdorp, een stevige stap richting aardgasvrij gezet door de aanschaf van een warmtepompboiler, die het tapwater verwarmt met warmte uit de lucht.
Hilhorst en Ploeg zijn sinds 2018 energieambassadeurs in hun wijk. In die hoedanigheid proberen ze mensen te motiveren en inspireren voor het nemen van duurzaamheidsmaatregelen. Via bijeenkomsten, met hun nieuwsbrieven op de website www.heerlijkrecht.eu en vooral door zelf het goede voorbeeld te geven.
‘t Heerlijk Recht is een vrij nieuwe wijk, gebouwd in het eerste decennium van deze eeuw, dus de huizen zijn goed geïsoleerd. Maar ze hebben nog wel gasaansluitingen. Een logische eerste stap om het gasverbruik omlaag te brengen, zegt Hilhorst, is meer gebruik maken van elektriciteit, die je dan weer opwekt via zonnepanelen. Zo kan het gasfornuis er alvast uit. In hun zoektocht naar manieren om nog meer gas te besparen, kwamen Hilhorst en Ploeg uit bij de warmtepompboiler. Buurman Ad Smaal wilde dat avontuur ook wel aangaan en zo is het apparaat vorig jaar op drie adressen geïnstalleerd.
Dubbele winst
“Het is een heel simpel concept”, zegt Ploeg. “De warme lucht die je huis normaliter via het centrale afvoersysteem verlaat, gaat eerst nog even door een warmtepompsysteem. Dat haalt de warmte eruit; de lucht gaat met 20 graden het systeem in en met 7 graden naar buiten. Al die warmte wordt opgeslagen in een vat en gebruikt om het tapwater te verwarmen. Bovendien wordt via een extra spiraal het water voor de CV ketel voorverwarmd, dubbele winst dus. Een pluspuntje is ook dat je de koude lucht in de zomer het huis in kan laten blazen. Zo heb je op een hele goedkope manier ook een soort airconditioning.”
Sinds de warmtepompboiler er staat, is hun gasrekening met ruim 30 procent gekelderd, hebben de drie mannen ervaren. “Natuurlijk gebruikt de warmtepompboiler wel extra elektriciteit, maar dat weegt niet op tegen de besparing op het gasverbruik”, zegt Hilhorst. Voor Smaal geldt dat helemaal. “Eind 2018 heb ik dertig zonnepanelen op het dak gelegd en daardoor heb ik een grote overcapaciteit aan elektra. Installering van een warmtepompboiler was een prachtige manier om daar iets mee te doen.
Formaat grote kast
Wel schrok hij in eerste instantie van de grootte van het apparaat. “Het is redelijk fors uitgevallen, met een doorsnede van 60 centimeter en een hoogte van ruim twee meter. Dus ik kan me voorstellen dat je het niet in elk huis kwijt kan.” De aanschafprijs is zo’n 3.600 euro (inclusief subsidie), een bedrag dat een terugverdientijd heeft van naar schatting acht tot tien jaar. Het installeren is eenvoudig en in één dag gepiept.
Voor Smaal is de warmtepompboiler een mooie tussenstap naar eventueel ooit een volledige warmtepomp. Die stap vindt hij nu nog te groot. “Dat gaat heel prijzig worden. Bovendien hebben we geen vloerverwarming en ik twijfel of een warmtepomp op koude dagen voldoende is om ons huis behaaglijk te houden.”
Klein beginnen
Wie iets wil doen om het gasverbruik te verminderen, kan overigens ook wat kleiner beginnen, benadrukt Ploeg. “Zoek bijvoorbeeld de tochtplekken in huis op. Een hele simpele: je brievenbus. Daar kan je een brievenbusborstel met klep voor kopen. Een investering van nog geen 20 euro. Ik heb er toevallig vorige week één geïnstalleerd en merk meteen dat het minder koud is in de hal.”
De serie 'Van het gas af' wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Leids Mediafonds. Teksten en eindredactie: Corrie van der Laan, minidocumentaire: Marc Wonnink.
