n Bij Koos Chaudron van de Werkgroep Oranjewijk heeft de twijfel toegeslagen
'Naarmate de tijd vordert, komen andere alternatieven in beeld’
. n Hoe krijgen we de Oranjewijk en het westelijke deel van het Doeskwartier op de beste manier van het gas af? Oranjewijkbewoner Koos Chaudron is als lid van de Werkgroep Oranjewijk al ruim twee jaar intensief bezig met het vinden van een antwoord op die vraag. Een ‘no regret’ eerste stap is het beperken van het energieverbruik. In zijn eigen woning aan de Anna van Saksenstraat heeft hij op dat gebied al indrukwekkende resultaten behaald (zie het artikel op pagina 10). Maar wat als de gaskraan echt dicht gaat, hoe verwarm je dan de woningen in het projectgebied? Na een uitvoerig onderzoek kwam de werkgroep in december vorig jaar tot de conclusie dat een hoge temperatuur warmtenet dan het beste alternatief is. Het advies van de werkgroep aan het college van burgemeester en wethouders was dan ook om op korte termijn aan de slag te gaan met de ontwikkeling van zo’n warmtenet. Maar inmiddels zijn Chaudron en enkele van zijn medewerkgroepleden aan het twijfelen geslagen. Hij vertelt dat daar twee belangrijke redenen voor zijn: de kosten van aansluiting op een warmtenet lijken toch wel erg hoog te worden en de ontwikkeling van andere alternatieven, met name het gebruik van waterstof in plaats van aardgas, gaat enorm snel.
Ja, beaamt Chaudron, ruim een half jaar geleden leek een warmtenet de beste optie om de warmtetransitie in de Oranjewijk vorm te geven. Maar dat was toen en inmiddels is de situatie veranderd. “Naarmate de tijd vordert, komen er andere alternatieven in beeld.” Hij is vooral gecharmeerd van waterstof als vervanger van aardgas. Het mooie aan waterstof is dat het in principe getransporteerd kan worden door het aardgasleidingennetwerk. Chaudron: “Dat zou de mensen een heleboel geld schelen. Voor de aansluiting op een warmtenet worden bedragen van 8.000 euro per woning genoemd, maar ik ben ook kosten van 15.000 euro tegengekomen. Als je overstapt op waterstofgas heb je alleen maar een daarop aangepaste ketel nodig. Die gaat volgens de prognoses van de huidige leveranciers 3.000 tot 3.500 euro kosten. Persoonlijk zie ik daar meer in dan in een heel duur warmtenet.”
Hoe mooi de waterstof-optie ook lijkt, er is een grote ‘maar’: waterstof is schaars en de algemene opinie is dat het tekort het eerstkomende decennium nog niet opgelost is. Chaudron denkt dat die horde wel te
'Persoonlijk zie ik meer in waterstof dan in een heel duur warmtenet'
nemen is. Je kunt waterstof produceren uit water met behulp van elektriciteit, doceert hij. De meest duurzame manier is om daarvoor zonne- en windenergie te gebruiken. “Zonnepaneelvelden en windmolens worden nu regelmatig stilgezet wanneer er een overschot is aan elektriciteit. Als je die overcapaciteit nu gebruikt om waterstof van te maken. Waterstof is samendrukbaar, je kunt het opslaan en er een voorraad van aanleggen.” Het klopt dat de productie van groene waterstof nu nog zeer bescheiden is maar de ontwikkelingen gaan razend snel, benadrukt Chaudron. Met name in de afgelopen drie, vier maanden heeft hij hierin een stroomversnelling gezien. Het geeft hem het idee dat het moment waarop er genoeg waterstof is om de rol van aardgas over te nemen, sneller komt dan nu wordt gedacht.
Businesscase
Ondertussen is de gemeente Leiderdorp, in lijn met het advies van de Werkgroep Oranjewijk, volop bezig met het ontwikkelen van een businesscase voor het aanleggen van een warmtenet in de wijk. Een aantal marktpartijen is gepolst over aanpak en kosten. Ook is afgelopen voorjaar een aanvraag ingediend voor een subsidie van 4,7 miljoen euro in het kader van het Programma Aardgasvrije Wijken. De hoop is dat de Leiderdorpse Oranjewijk één
'Ik zou het echt prettig vinden als meer mensen hun stem lieten horen'
van de proeftuinen in Nederland kan worden waar ervaring opgedaan wordt met het gasvrij maken van bestaande wijken. Om de kans om dat geld binnen te halen te vergroten, is de aanvraag gedaan voor alleen het noordwestelijke deel van het oorspronkelijke projectgebied, waar de woningen het meest geschikt zijn voor aansluiting op een warmtenet.
Niet rouwig
De Anna van Saksenstraat, waar Koos Chaudron woont, valt buiten het subsidiegebied. Als de warmtenetplannen al doorgaan, zal dat in eerste instantie dus niet in zijn straat gebeuren. Het mag duidelijk zijn dat hij daar bepaald niet rouwig over is. Hij weet dat hij niet alleen staat met zijn twijfels over het warmtenet. “Mensen maken zich ongerust over de kosten. Ik zou het echt prettig vinden als meer mensen hun stem lieten horen.”
n Duurzaamheidswethouder Rik van Woudenberg:
'Met subsidie wordt aansluiting op een warmtenet heel interessant’
. n Je kan de warmtetransitie niet blijven uitstellen, in afwachting van de perfecte oplossing. Dat is, in een notendop, de reactie van duurzaamheidswethouder Rik van Woudenberg op de in het artikel hierboven door Koos Chaudron verwoordde twijfels over de aanleg van een warmtenet in de Oranjewijk.
Van Woudenberg erkent dat groene waterstof in theorie een geweldige vervanger van aardgas kan zijn. Maar, stelt hij, in de praktijk is dit zeker de eerstkomende tien tot vijftien jaar geen haalbaar alternatief als het gaat om gebruik in woningen. Om groene waterstof te maken heb je heel veel duurzame elektriciteit - uit zonne- en windenergie - nodig, legt hij uit. En die is vooralsnog niet beschikbaar. Daarnaast is de kostprijs voor het produceren van groene waterstof op dit moment hoog. Dit is ook de reden waarom het aanbod nog beperkt is. De schaarse waterstof die er is, zal hard nodig zijn om industrie en mobiliteit (vrachtverkeer en vaarverkeer) te kunnen verduurzamen.
“Je kan natuurlijk inzetten op waterstof voor woonwijken en ondertussen aardgas blijven gebruiken, maar er is geen enkele zekerheid dat er vóór 2050, wanneer heel Nederland van het gas af moet zijn, wél genoeg betaalbare waterstof is”, aldus de wethouder. Je kan niet eindeloos blijven wachten met de eerste stappen richting een aardgasvrije wijk, wil hij maar zeggen.
Unieke kans
Hij benadrukt dat het noordwestelijk deel van de Oranjewijk, bij elkaar 442 woningen, een unieke kans krijgt om die stappen te zetten door aan te sluiten op de Rotterdamse Warmterotonde, een nog aan te leggen pijpleiding die heet water uit het Rotterdamse havengebied naar Leiden moet gaan brengen.
Ja, een warmtenet in de wijk aanleggen is duur, maar daar is nu juist de proeftuinensubsidie van 4,7 miljoen euro voor aangevraagd. “In september of oktober wordt bekend of de gemeente de subsidie krijgt. Als dat
'De bijdrage per woning zal, denk ik, niet veel meer zijn dan wat een nieuwe cv-ketel kost'
lukt, kunnen we dat geld gebruiken om een deel van de kosten die gemaakt worden om de warmte in de huizen te krijgen te betalen. Het zal nooit gratis worden maar de bijdrage per woning zal, denk ik, niet veel meer zijn dan wat een nieuwe cv-ketel kost.”
Hij wijst erop dat woonlastenneutraliteit een belangrijk punt is in het klimaatakkoord. Dit betekent dat de lasten die een huishouden betaalt aan energie plus hypotheek of huur gelijk blijven of lager worden. Met de rijkssubsidie moet dat volgens hem lukken. "En dan wordt het voor de inwoners wel heel interessant om mee te doen. Wel realiseer ik me dat het van het gas af gaan een behoorlijke verandering is, denk alleen al aan de manier van koken. Ook hiervoor zullen we aandacht hebben.”
Met de kennis van nu is een warmtenet in dit deel van de Oranjewijk een uitstekende keuze, is de overtuiging van Van Woudenberg. “Is het de allerbeste oplossing? Dat weten we pas over vijftig jaar, als je terugkijkt.“
