Koekoeksbloemen en vogelzang
Wat heeft een koekoeksbloem te maken met een koekoek? De koekoek is een trekvogel. De koekoeksbloem bloeit op het moment dat de koekoek terugkeert uit het zuiden.
In de volksmond worden overigens meerdere soorten wel aangeduid met koekoeksbloem. Bijvoorbeeld de bosanemoon en de pinksterbloem. Deze soorten bloeien vroeg in het voorjaar. De soorten die echt recht hebben op de naam koekoeksbloem bloeien later in het voorjaar.
Drie soorten
In de Leiderdorpse Munnikenpolder zijn momenteel drie soorten koekoeksbloemen te vinden. De dagkoekoeksbloem met zijn mooie roze bloem, de witte avondkoekoeksbloem en de echte koekoeksbloem, ook roze maar met een bloem die zich onderscheidt door de gespleten kroonbladen. De echte koekoeksbloem zie je in de wat nattere weides.
Op de foto staan ze alledrie naast elkaar.
Onomatopee
De koekoeksbloem dankt dus zijn naam aan de koekoek. Maar de koekoek zelf? Die is genoemd naar het geluid dat de vogel maakt. Een onomatopee (of klanknabootsing) noem je dat.
Ieder op zijn tijd
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. En op zijn eigen tijd. De ene erg vroeg in de ochtend, de ander weer wat later. Je hebt nachtzangers zoals de nachtegaal. De zanglijster en de merel beginnen juist weer heel vroeg te zingen. vaak al voor zonsopkomst. Een best slim uitgekozen tijd: zo vroeg zijn er nog niet veel insecten actief en heeft het nog geen zin om naar voedsel te gaan zoeken. Ook is het zo vroeg vaak windstil en dan draagt het geluid verder. Want een vogel gaat natuurlijk niet voor niets zitten zingen, die wil wel gehoord worden.
Net morse code
Vogels herkennen kan moeilijk zijn. En als je dat alleen op geluid wil doen, is het helemaal lastig. Al is er soms een truckje om het te onthouden. Bij duiven moet je tellen. Ik hoor roe koe koe: dit is de turkse tortel, die koert in drie ‘lettergrepen’. De houtduif gebruikt er vijf. De zomertortel heeft er ook drie maar klinkt net even anders dan de turkse tortel. De holenduif blijft steken op twee. Het is net morse code. Probeer ze maar eens uit elkaar te houden, al die vogelgeluiden.
Tekst en foto's: Ruben de Faber