Woningen onder de loep
. n In september komt adviesbureau DWA met enkele uitgewerkte scenario's voor de energietransitie in de Oranjewijk en het westelijk deel van het Doeskwartier. Als startpunt hebben medewerkers van DWA een kleine twintig woningen in het projectgebied nauwkeurig bekeken. Doel was helder te krijgen welke typen woningen er zijn en in hoeverre ze geïsoleerd zijn. Dat laatste bepaalt weer de warmtebehoefte en daarmee de mogelijke alternatieven voor een aardgasgestookte CV ketel. We liepen mee bij de opname van twee heel verschillende woningen: een rijtjeshuis uit jaren 60 aan de Anna van Burenstraat en een hoekwoning uit 1926 in de Doeslaan.
Het gros van de woningen in de Oranjewijk lijkt op het huis van Nelleke en Frits Thissen aan de Anna van Burenstraat. Gebouwd zonder enige vorm van isolatie, maar in de loop der jaren wel een stukje duurzamer gemaakt. In dit geval door het aanbrengen van dubbel glas in het gehele huis en isolatie van dakkapel en uitbouw. .
Coline Benjamin en Pieter van der Wal van DWA beginnen de opname van de woning door samen met het echtpaar Thissen de digitale keuzetool Omons op te starten. Met behulp van oude bouwtekeningen worden de door Omons ingevulde maten gecorrigeerd, verbruiksgegevens van gas en elektra worden ingevuld.
Spelen met Omons
En dan kan gespeeld worden met mogelijke verduurzamingsmaatregelen. Het aanbrengen van dakisolatie gaat bij dit huis 2034 euro kosten, rekent Omons razendsnel uit. Het levert een jaarlijkse besparing op van 240 kuub wat met de huidige gasprijs neer komt op een verlaging van de gasrekening met 176 euro per jaar. De investering kan dus in twaalf jaar terugverdiend worden. Voldoende zonnepanelen om het eigen energieverbruik te compenseren? Een investering van 3907 euro en een terugverdientijd van negen jaar, aldus Omons. De tool laat ook zien hoeveel mensen in de buurt de aanschaf van zonnepanelen eveneens overwegen en meldt daarbij dat er zes medestanders nodig zijn om een leuke korting te bedingen.Een handige tool, vindt Frits Thissen. "Het helpt om je ervan bewust te maken wat je zelf kunt doen om je huis energiezuiniger te maken."
De zonnepanelen gaan het mogelijk niet worden, blijkt bij een verdere inspectie van het huis. Op het meest gunstige dakvlak is weinig ruimte doordat hier een dakkapel is gebouwd. "Je zou ze ook op de schuur kunnen leggen", geeft Van
der Wal mee. Meteen wordt gekeken hoe de leidingen zouden moeten lopen in geval er een warmtenet komt in de wijk. Direct vanaf de voordeur naar boven, is het oordeel van de DWA experts. Technisch prima mogelijk.
Wat Frits Thissen betreft mag dat warmtenet er komen. "Voor dit type huizen is het een goed model", denkt hij. Waar hij meteen aan toevoegt: "Maar ik vraag me af of dat ook het geval is voor de echt oude huizen in de wijk."
Gaskachels en AGA fornuis
Van die oude huizen zijn er zo'n 150 in het projectgebied. Daaronder valt ook de hoekwoning aan de Doeslaan waar Bram Wolf en zijn echtgenote alweer dertig jaar wonen. Gebouwd in 1926 en nog vrijwel in oorspronkelijke staat. Wolf heeft er bewust voor gekozen de woning authentiek te houden. Er is zelfs geen centrale verwarming. Beneden staan twee gaskachels en in de keuken een prachtig gasgestookt AGA fornuis. Samen zorgen ze voor de verwarming van het hele huis. Het oude plafond van de woonkamer is verwijderd, zodat je nu aankijkt tegen de onderkant van de verdiepingsvloer. "Zo heb ik in feite vloerverwarming in de slaapkamer", zegt Wolf.
Met het fornuis, dat altijd aan staat, wordt ook het water in de boiler in de badkamer verwarmd. De restwarmte zorgt ervoor dat de badkamer en keuken droog blijven. Het plafond van de slaapkamers op de verdieping en het dak zijn geïsoleerd met glaswol en de uitbouw beneden heeft spouwmuurisolatie maar daar houdt het mee op. "Een woning als deze is eigenlijk niet mee te nemen in een standaard aanpak", concludeert Pieter van der Wal al snel.
'Een woning als deze is eigenlijk niet mee te nemen in een standaard aanpak'
Tot die conclusie was Wolf zelf ook al gekomen. Een all electric systeem met warmtepomp gaat enorm in de papieren lopen. "Dan moet ik voor vele duizenden euro's gaan isoleren." Aansluiting op een warmtenet is ook niet eenvoudig; er moet dan een heel centrale verwarmingssysteem in de woning worden aangelegd. Wat je wel zou kunnen doen, denkt Wolf, is het warmtenet gebruiken voor warm water, koken op elektra en pelletkachels gebruiken voor de verwarming.
Een andere mogelijkheid ziet hij in waterstofgas. "In principe kan je de AGA daar ook op aansluiten. Je hebt dan aangepaste branders nodig en die bestaan nog niet, maar in theorie is het mogelijk."
Maar het liefst zou hij voorlopig gewoon aardgas houden. "Wij gebruiken hier relatief veel aardgas, zo'n 3000 kuub per jaar, maar ons elektriciteitsgebruik is maar een vijfde van wat een vergelijkbaar huishouden gebruikt. Alles bij elkaar is mijn CO2-voetafdruk nu veel kleiner dan gemiddeld."
De serie 'Van het gas af' wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Leids Mediafonds.
Teksten en eindredactie: Corrie van der Laan, minidocumentaire: Marc Wonnink, foto's: Johan Kranenburg
