Blik op bestuurlijke geschiedenis Leiderdorp dankzij inventarislijst
Het Leiderdorps Museum is, via de Provincie Zuid-Holland, in bezit gekomen van een cahier dat een bijzonder document bevat: de 'Inventaris van het Archief der Gemeente Leiderdorp 1561-1934'. Dit geschrift, op de oude schrijfmachine getypt, is in 1956 opgesteld door M.D.Lammerts en J.L. Van Der Gouw.
Hedendaagse onderwerpen
De inventarislijst laat zien dat vanaf 1811 de bestuurlijke organisatie van de gemeente Leiderdorp is veranderd. Het is een gemeente geworden en er is een archief van het gemeentebestuur opgezet. Dit archief lijkt qua stukken deels op het huidige archief. Vermeld worden de agenda's en notulen van de gemeenteraadsvergaderingen, publicatie en correspondentie van het gemeentebestuur, de verslagen van de vergaderingen. Ook de onderwerpen die besproken komen hedendaags over. Uitbreidingsplannen, verkiezingen, gemeentepersoneel, gemeente-eigendommen en openbare werken. In het onderdeel gemeentefinanciën komen onderwerpen als begroting, plaatselijke belastingen, leningen aan de orde.
Een niet alledaags onderdeel van het archief bevat het onderwerp 'Openbare gezondheid'. In dit deel zijn stukken te vinden over de begraafplaats, besmettelijke ziekten, en de drankwet. Ook de krankzinnigenverpleging is onderdeel van dit archief.
Ophalen van haardas
In het deel van het archief dat gaat over 'Haardas- en vuilophaaldienst' zijn stukken aan te treffen die de verpachting regelen van het ophalen van haardas aan de regenten van het Wees- en Armenhuis te Leiderdorp in de periode 1827-1864. Het gemeentebestuur huurde in 1878 hiervoor een gebouw met schuur aan de Hoge Rijndijk om de haardas op te slaan. De armenzorg was een taak die door het gemeentebestuur gedeeld werd met de kerk. Dit viel onder de noemer van 'maatschappelijke steun en voorzorg'. Een voorloper van de huidige wet WMO.
Gas- water- en elektriciteitsvoorzieningen
Het archief geeft ook een beeld hoe de gas- water- en elektriciteitsvoorzieningen rond 1910 in Leiderdorp tot stand zijn gekomen. Deels is dit vastgelegd in de contracten die in 1910 gesloten zijn met de gemeente Leiden inzake de levering van gas door de Stedelijke Fabrieken van Gas en Elektriciteit. Ook de aanleg van de gas- en waterleidingen in het dorp komen aan de orde. In 1911 werden de contracten gesloten voor de levering van elektriciteit.
Plannen voor een station?
Een interessant archiefstuk om nader te onderzoeken betreft het onderwerp 'Spoorwegen'. In 1907 is er een overeenkomst gesloten tussen de gemeente Leiderdorp en de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij inzake het maken, onderhouden en gebruiken van werken, toegelicht met tekeningen. Was er ooit het idee om in Leiderdorp een station te bouwen?
Hondenbelasting
Eind 2018 heeft de gemeenteraad een nieuwe 'Verordening hondenbelasting' aangenomen. Maar besluiten over de hondenbelasting werden ook in 1875 en 1921 al afgekondigd door de gemeente Leiderdorp. Waarschijnlijk werd het houden van trekhonden belast, een soort wegenbelasting.
De 'Inventaris van het Archief der Gemeente Leiderdorp 1561-1934' bevat veel aanknopingspunten voor nader onderzoek, waarbij nieuwe gezichtspunten over de geschiedenis van Leiderdorp aan de orde kunnen komen. In de komende periode zullen een aantal onderwerpen verder worden uitgediept.
Wordt vervolgd.
Tekst: Bob Reidsma
Het museum is de maanden juli en augustus gesloten maar op verzoek geopend voor rondleidingen door de tentoonstelling 'Nieuw Licht op Leithon'. Zie www.Leiderdorpsmuseum.nl
De hondenbelasting uit 1875 en 1921 was waarschijnlijk bedoeld voor trekhonden.