De A4 uit beeld?
Het is alweer een paar jaar gelden dat de werkzaamheden rond de A4 in Leiderdorp werden afgerond en de snelweg in een tunnelbak beneden het maaiveld kwam te liggen. Daarmee zijn de verkeersproblemen voor de automobilisten op de A4 zelf nog niet opgelost, maar is in Leiderdorp 'boven de grond' in ieder geval een heel ander beeld ontstaan. Vanaf de jaren '50 vormde de nieuw aangelegde rijksweg 4 een niet te missen infrastructureel bouwwerk dat het centrum van Leiderdorp in tweeën splitste. Meer dan 50 jaar zag of hoorde je de weg en het verkeer en kun je je nu al bijna niet meer voor de geest halen hoe het er 10 jaar geleden nog uitzag. En hoe zag dit deel van Leiderdorp eruit voordat de snelweg in 1958 werd geopend? Daartoe ben ik op zoek gegaan naar de geschiedenis van de A4 en daarbij behorende historisch en meer recent beeldmateriaal.
Het tracé van de huidige A4 tussen Burgerveen en Prins Clausplein is ontworpen in het Rijkswegenplan 1938. Er was op dat moment al een Rijksweg 4 tussen Den Haag en Sassenheim, die overging in de rijksweg 8 naar Haarlem. De overheid vond dat er ook een rechtstreekse verbinding tussen Den Haag en Amsterdam moest komen en in 1932 werd besloten om de Rijksweg 4 vanaf Sassenheim door te trekken naar Amsterdam. Inmiddels was ook duidelijk geworden dat Amsterdam een kortere verbinding naar Rotterdam moest krijgen. Deze Rijksweg 3 zou moeten gaan lopen via Aalsmeer, Bodegraven en Gouda, maar is er nooit gekomen.
Wellicht waren het de plannen van Albert Plesman die met zijn luchtvaartbedrijf KLM weg wilde van het kleine militaire vliegveld Schiphol die ervoor hebben gezorgd dat de snelweg van Amsterdam naar Rotterdam via Leiderdorp kwam te lopen. Nadat eerdere plannen van KLM om bij Delft een vliegveld te realiseren niet waren doorgegaan door de uitbreiding van de Technische Universiteit kwam Plesman met plannen voor een luchthaven in de polder Achthoven, ten zuiden van Leiderdorp. Het kabinet van premier Colijn was voorstander van deze locatie, maar na het nodige lobbywerk door de gemeente Amsterdam werd er in september 1938 toch de stekker uit dit plan getrokken. Inmiddels waren er al wel op grote schaal gronden onteigend tussen Burgerveen en Leidschendam en ging de aanleg van Rijksweg 4a door tot deze in 1942 op last van de Duitse bezetter werd stilgelegd. De verlenging van Rijksweg 4 (de huidige A 44) tussen Sassenheim en Amsterdam was in 1938 wel gerealiseerd en voor het verkeer opengesteld.
Na de oorlog kwamen de werkzaamheden pas langzaam weer op gang en kon op 11 februari 1958 het gedeelte tussen Hoogmade en knooppunt Leidschendam – het huidige Prins Clausplein - in gebruik worden genomen. Drie jaar later kon het verkeer ook vanaf Burgerveen onder het Ringvaartaquaduct via Hoogmade en Leiderdorp doorrijden naar Den Haag.
Op de luchtfoto is de aansluiting van de A4 met de oude Rijksweg nummer 11 ter hoogte van de brug over de Oude Rijn te zien. Het exacte jaartal van de foto is niet vermeld maar zal ergens tussen 1955 – 1956 liggen.
Wordt vervolgd
Leiderdorps Museum. www.Leiderdorpsmuseum.nl