De polders in op Open Monumentendag
n Vier boerderijen en en vier molens te bezichtigen
vooruitblik n Het thema van Open Monumentendag is dit jaar 'Boeren, burgers en buitenlui'. Voor het Leiderdorpse Comité Open Monumentendag was dat een mooie gelegenheid om de blik weer eens te richten op het buitengebied van de gemeente, zegt voorzitter Hans Endhoven. "De afgelopen jaren waren de te bezichtigen monumenten en nevenactiviteiten vooral in de bebouwde kom van het oude dorp. Nu gaan we de polders in."
Door: Corrie van der Laan
Open Monumentendag vindt in Leiderdorp plaats op zaterdag 9 september van 11.00 tot 17.00 uur. Vier boerderijen en vier molens staan deze dag centraal.
Vier boerderijen
De boerderijen liggen allemaal aan de Achthovenenerweg, aan de rand van de polder Achthoven. Komend vanaf het dorp zijn daar eerst de negentiende-eeuwse boerderijen Dijkzicht en Bouwlust, dan De Valk uit de jaren zestig van de vorige eeuw en tot slot de oudste uit het rijtje, boerderij Agthoven waarvan de kelder waarschijnlijk stamt uit 1390.
Van deze vier is alleen De Valk nog een echt boerenbedrijf met een veestapel van zo'n 250 melkkoeien, 100 vleeskoeien en 160 schapen. Hier is de hypermoderne stal met melkcarrousel te bekijken.
Dijkzicht en Agthoven zijn mooie voorbeelden van buitenplaatsen, vertelt Endhoven. "Ze waren eigendom van Leidse notabelen, zoals zoveel boerderijen in die tijd. In feite had Leiderdorp heel weinig eigen boeren, de mensen die het land bewerkten waren vrijwel allemaal pachters. Dat is pas omgeslagen in de vorige eeuw. En nu zie je weer een omgekeerde beweging: de boeren stoppen ermee en verkopen de boerderijen als woonhuizen aan rijkere burgers." Bij beide boerderijen zijn delen van het huis te bekijken. Bij Dijkzicht staan ook kraampjes voor verkoop van boerenproducten, is er speelgelegenheid voor kinderen en wordt een demonstratie schaapsdrijven gegeven (onder voorbehoud). Bij Achthoven is ook een bezoek aan de fraaie omringende tuinen een aanrader.
Het erf van boerderij Bouwlust biedt ruimte aan drie wooneenheden: het oude voorhuis van de boerderij, het zomerhuis en de jongveestal die wordt omgebouwd tot woonhuis met gebruik van allerlei originele elementen. De laatste is op Open Monumentendag te bezichtigen.
Vier molens
Leiderdorp telt vijf molens. Vier daarvan liggen vlakbij elkaar: de Munnikkenmolen en de Meerburgermolen aan het Peter van der Voortpad in de Munnikkenpolder, en de Achthovense molen en de Doeshofmolen aan de Ruigekade in de polder Achthoven. Deze vier zijn op Open Monumentendag te bezichtigen, waarbij de molenaars uitleg geven. Gewoonlijk is het nog niet zo makkelijk om snel een rondje langs de vier molens te maken omdat ze gescheiden worden door de rivier De Does. "Maar speciaal voor deze dag hebben we een fietspont geregeld, die heen en weer gaat van de Munnikkenmolen naar de Doeshofmolen", zegt Endhoven.
Bij de Meerburgermolen treffen de bezoekers van de Open Monumentendag een bijzondere figuur aan: een oude soldaat uit de Tweede Wereldoorlog (uitgebeeld door een speler van toneelvereniging Toverlei). Hij vertelt het verhaal van de bunker in de Munnikkenpolder. De bunker, die een paar honderd meter vanaf de molen ligt, is deze dag ook te bezichtigen. "Hij past niet echt in het Monumentendagthema, maar we vonden de gelegenheid te leuk om te laten liggen. Die bunker is puur jeugdsentiment voor alle oudere Leiderdorpers die hier opgegroeid zijn; heel veel hebben daar stiekem gespeeld in hun jeugd."
Boottocht
Een tweede bijzondere figuur staat in de Hoofdstraat, bij de Doesbrug. Hier wijst een historische dorpsomroeper de 'boeren, burgers en buitenlui' luidkeels op de mogelijkheid een boottocht te maken. De boot draait vanaf de Oude Rijn de Does op en vaart de rivier op en neer, waarbij het keerpunt ter hoogte van de Meerburgermolen ligt. In de boot wordt verteld over het landschap en over de bedrijven en bedrijvigheid langs het water. Endhoven: "We willen daarbij de nadruk leggen op de wisselwerking tussen stad en platteland."
De boot vaart elke drie kwartier af. Een tochtje kost 1 euro. Onderweg wordt een passend drankje geschonken: het Doesdrupje. "Dat als hommage naar alle herbergen die er vroeger rond de Doesbrug lagen."
Het volledige programma voor Open Monumentendag in Leiderdorp is te downloaden via www.openmonumentendag.nl/gemeente/leiderdorp. Op de dag zelf is het programmaboekje verkrijgbaar in het Kijk- en Afhaalpunt aan de Hoofdstraat 164-166 (het voormalige Sparmuseum). Daar is ook een fraaie expositie te zien van winkelen door de eeuwen heen en een prachtige maquette waarin 25 oude winkeltjes in het Doeskwartier minutieus nagemaakt zijn.
Ook de Doeshofmolen aan de Ruigekade is op 9 september te bezichtigen. | Foto: PR
