De mispelboom vol vruchten.
De mispelboom vol vruchten. Foto: Jphan Kranenburg

Bronbos – Eikenbos

Bij de ingang van de Heemtuin aan de kant van de Engelendaal komen we in een bosrijk gedeelte van deze tuin, anders dan het Stinsenbos . Hier is een boslandschap gevormd dat we kunnen typeren als een eindstadium van de successie of ook wel climaxvegetatie. Successie wil zeggen dat plantengemeenschappen zich in de tijd ontwikkelen van een eerste begroeiing met zogenaamde pioniersplanten van een kaal stuk grond naar een kruidenbegroeiing. Na enkele jaren ontstaat dan een ruig landschap met struiken waarin vervolgens boomgroei (bos) ontstaat.

Naast het pad vinden we veel grote Veldbies als begroeiing met daartussen Adelaarsvaren. Bij de brug staat een Mispelboom die volop mispels draagt. Het gezegde 'zo rot als een mispel' verwijst ernaar dat de vrucht pas te gebruiken is voor bereiding van smaakvolle jam of gelei in rottende toestand.

Voor de brug gaan we rechtsaf en al gauw rechts naar boven het bos in. De helling is dicht begroeid met een struweel vol struiken klimplanten en bloeiende kruiden zoals dat van nature aanwezig is aan bosranden. We vinden hier bekende soorte zoals Sleedoorn, Meidoorn, Klimop, Wegedoorn, de Lijsterbes met oranje bessen, de Gelderse roos en de klimplant Bosrank. Deze laatste noemt men ook wel Heggenwurger en niet voor niets: als de plant zijn gang kan gaan is hij in staat bomen te wurgen. Als kruid zien we nog Agrimonie met stekelzaad en hier daar de half parasiet Hengel bloeien met gele lipbloemen.

De tieten van Tycho

Het klateren van water wordt steeds duidelijker. Boven zien we rechts twee stoepa-vormige bronnen met een waterplas eromheen. De bronnen worden gevoed door een pomp onder de brug bij de Mispelboom. Deze bronnen zijn ontworpen door een vorige beheerder van de Houtkamp genaamd Tycho Hoogstraten. Er is dan ook weinig fantasie voor nodig om deze bronnen, zoals dat door de tuinlieden gedaan wordt, de tieten van Tycho te noemen.

De atmosfeer in dit gedeelte van de Heemtuin is rustgevend en stabiel, het hele jaar door. Het water bevriest niet en wordt bij de uitstroom van de bronnen zuurstofrijk. Uit de waterplas stroomt het water in een beek via een waterval bij het verlaten van het bos naar het lager gelegen gedeelte van de tuin. De zuurstofrijke beek vormt als levensader een belangrijk onderdeel van de geheel op zich zelf staande waterhuishouding van de Heemtuin.

Op het bosplateau zijn, door de stabiele omstandigheden van licht, temperatuur en vochtigheid en het minieme onderhoud dat er nodig is, de voorwaarden aanwezig voor een evenwichtig samenspel van een rijke begroeiing. Naast een ondergroei van de al genoemde Veldbies en verder o.a. Bosbies, Varens, Grassen, Maagdenpalm, Hulst, Bosroos en EĆ©nbes vinden we er ook specifieke planten die langs het beekje groeien zoals Hangende zegge en Goudveil. Dit Goudveil geeft in mei en juni in het schemerlicht van het bos met zijn goudgele bloeiwijze een opvallend effect.

Behalve het evenwicht wat betreft de plantengroei dat in dit soort bos bestaat is ook het evenwicht onder de aardoppervlak typerend. Dit is alleen wat moeilijker waarneembaar voor de recreatieve bezoeker, maar wel voorstelbaar. Voor vogels kan het in de winter een toevluchtsoord zijn door o.a. het water dat niet bevriest.

Ook het vermelden waard: in het duinmeertje bloeit de Parnassia.

                        KRAK

De bronnetjes, bijgenaamd 'de tieten van Tycho'. | Foto's: J.P. Kranenburg
Afbeelding