Ruigekade: 2,4 kilometer vol verhalen en historie
info-objecten n De Ruigekade, die de Achthovenerweg en de Doespolderweg met elkaar verbindt, is een 2,4 km lang eeuwenoud traject boordevol verhalen en historie. Claudia Thunnissen, cultuurhistorica en schrijfster van talloze boeken over Leiderdorps verleden, stelde de informatie op de drie gestileerde 'knotwilgen' langs het nieuwe Gravenpad samen.
Tekst en foto: Nelleke Thissen
"Gelukkig is de Ruigekade zelf niet verbreed. Het oorspronkelijk karakter is behouden", verklaart Thunnissen. De in de Middeleeuwen aangelegde Ruigekade diende als 'achterkade' voor de ontginning van het gebied. Het nieuwe fietspad, aangelegd in de polder naast de Ruigekade, verstoort het authentieke beeld niet. De komst van de drie info-objecten, roestkleurige 'knotwilgen', evenmin. Ze staan in rij met de levende exemplaren.
Kasteel
De Middeleeuwen doemen ook op de eerste 'knotwilg' op, bij de scheiding voet- en fietspad. Ooit stond daar kasteel Ter Does, gebouwd vóór 1300 en gesloopt rond 1740. "Je ziet het letterlijk tegenover je liggen''. Thunnissen wijst op de lage bakstenen muur voor boerderij De Doeshof, het restant van de kasteelmuur. De nu nog zichtbare ronde glooiing in het weiland voor de boerderij markeert de voormalige slotgracht.
Info over de 'Witterikken' is een sprong naar een recent verleden. Huib de Graaf (hij stond land af voor de aanleg van het Gravenpad) bezat toen hij nog veehouder was, de grootste kudde Witterikken of Witruggen van Nederland. Lange tijd verzamelde en fokte hij dit bijzondere koeienras, weet Thunnissen.
Germanen
Veeteelt zit Leiderdorpers van oudsher in het bloed. De tweede knotwilg (doorsteek Ruigekade/Gravenpad) staat daar waar het centrum van bewoning in de IJzertijd was (800-12 v.Chr.). Sporen en voorwerpen bewijzen dat. Ze werden links en rechts van de Ruigekade gevonden. Onder meer bij het afkleien van het gebied (baksteenfabricage). Op de hogere droge oeverwallen van de Oude Rijn lagen boerennederzettingen en een 'palenpad'. Behalve scherven en huttenleem zijn ook dierenbotten gevonden. "Gaten in onderkaken en schouderbladen duiden erop dat de boeren hun rundvlees pekelden en rookten. Heel leuk dat deze wetenschap je zo dicht bij de mensen van toen brengt", vindt Thunnissen. De in dit gebied gevonden voorwerpen uit de Romeinse tijd kunnen er volgens haar op duiden dat de Germaanse 'barbaarse' bevolking ruilhandel voerden met de Romeinen uit Matilo (Leiden), één van de forten langs de Rijn, vanaf 47 n.Chr. de noordgrens van hun rijk (Limes).
Boerenlandschap
Het boerenleven ontwikkelde zich in dit gebied verder. De grote ontginning vond plaats tussen 1000 en 1500. Het zompige land werd ontwaterd door vanaf de Rijn parallelle sloten te graven waarbij het bochtenpatroon van de rivier werd aangehouden. De Ruigekade moest het water tegenhouden. De zo ontstane langgerekte percelen (slagenverkaveling) vormden tezamen een waaierpatroon. "Heel bijzonder dat dit er nog is zodat de ontginners van toen polder Achthoven ook nu direct zouden herkennen", stelt Thunnissen bij Info-Knotwilg 3.
De polder kent een grote biodiversiteit. Vooral het laatste deel van de Ruigekade heeft een rijke flora en fauna. Reden waarom jaren geleden Leidse eerstejaars biologiestudenten hier op excursie gingen. Auteur Maarten 't Hart schreef erover in 'De waterstaafwants'. "Maar ook nu nog is dit een paradijsje met uiteenlopende soorten planten, beestjes en insecten". Claudia wijst onder meer op de essenstoven, ontstaan door het rigoureus snoeien van essenbomen. "In de holtes huizen onder meer padden en kikkers. Mogelijk ziet het eruit als oude troep, maar de stoven van essen en andere bomen zijn heel oud. Sommigen zelfs eind 18e eeuws".
Route-app
Meer info over de Romeinse noordgrens is te vinden op de gratis route-app Langs de Limes in Zuid-Holland. Een in etappes te fietsen en te wandelen route. Etappe 4 behandelt Leiderdorp. Hoe deze is te downloaden staat op de websites www.stichtingschep.nl (onder 'Activiteiten') en www.langsdelimes.nl (onder 'Routes')
VluchtelingenWerk zoekt plek voor opslag fietsen
oproep n VluchtelingenWerk Leiderdorp is op zoek naar een plek waar geschonken fietsen kunnen worden, opgeslagen. Het gaat om een ruimte voor zo'n vijftien fietsen.
Deze fietsen worden na een opknapbeurt – met dank aan Gading voor het gebruik van hun werkplaats – verstrekt aan statushouders die zich in Leiderdorp hebben gevestigd, nadat zij de hele asielprocedure doorlopen hebben.
"Wij hebben tijdelijk gebruik kunnen maken van een bijgebouw van het voormalige ROC, maar moesten dat onlangs ontruimen", laat Pieter Hoeberichts van VluchtelingenWerk weten. De vrijwilligersorganisatie zou al heel blij zijn met een plek waar de fietsen passen, maar het zou nog mooier zijn als de opslag nog wat meer ruimte biedt. "Wij gebruiken een oude aanhangwagen om de fietsen te vervoeren, het zou geweldig zijn wanneer deze bij de fietsen gestald kan worden."
Omdat VluchtelingenWerk geen budget heeft voor huur, zoekt de organisatie naar een ruimte die om niet beschikbaar gesteld wordt. Contact kan worden opgenomen met Pieter Hoeberichts, e-mail: plhb@live.nl
Zodra VluchtelingenWerk een ruimte heeft om fietsen en aanhangwagen te parkeren, kunnen weer fietsen worden aangenomen voor de 'nieuwe' Leiderdorpers.