Pronkstuk in Pesthuis
trix n "Een pronkstuk als de Mona Lisa", noemt Nederlands bekendste bioloog Freek Vonk haar. "Een iconisch object", is ze volgens directeur Edwin van Huis van natuurhistorisch museum Naturalis. Tyrannosaurus rex Trix is echt iets bijzonders, dat mag duidelijk zijn. En ze is de komende negen maanden te bewonderen op fietsafstand van Leiderdorp.
Tekst en foto: Corrie van der Laan
Vrijdagochtend werd Trix voorgesteld aan de media, die in groten getale was komen opdagen in het Pesthuis aan de Darwinweg in Leiden, waar het skelet van de 67 miljoen jaar geleden gestorven dinosaurus is opgesteld. Van Huis, de man die het hele proces om een T. rex naar Leiden te krijgen in gang heeft gezet, legde uit waarom Trix zo belangrijk is voor zijn museum. "Je wilt verhalen vertellen, over de natuur en de wetenschap, maar je hebt iconische objecten nodig om dat aan op te hangen. Deze T. rex is zo'n object waarvoor mensen naar je toekomen."
Toen de dinosaurus stierf, is haar lichaam heel snel bedolven geraakt onder een zandlaag waardoor aaseters er niet meer bij konden en de botten niet verteerden maar versteenden. In 2013 werd Trix door een team van Naturalis gevonden en opgegraven uit een heuvel in Montana (VS). Het is een van de mooiste en meest complete T. rex skeletten die ooit zijn gevonden, vertelde paleontoloog en hoofdonderzoeker Anne Schulp. "We hebben meer dan de helft van het aantal botten en ruim 80 procent van het botvolume. Wat er mist is het puntje van de staart en de klauwen - de lekkerste stukjes van de dinosaurus. Ook het linkerbeen ontbrak en de onderkaak was deels aan het oppervlakte gekomen en daardoor flink beschadigd." Het zand had nog een voordeel: doordat het snel alle holten in het skelet opvulde, zijn de botten nauwelijks vervormd. Zodat de vorm van de ribbenkast van een T. rex nu voor het eerst echt goed bestudeerd kan worden.
Er is al een hoop onderzoek naar Trix gedaan, al is het werk nog lang niet klaar en "zal haar verhaal steeds meer hoofdstukken krijgen", zoals Schulp zei. Bekend is dat ze meer dan 30 jaar oud moet zijn geweest en daarmee de oudste T. rex is die tot nu toe is gevonden. Ze was zo'n dertien meter hoog en moet rond de vijfduizend kilo hebben gewogen. Voor zo'n groot beest had ze maar weinig hersens; het hersenvolume wordt geschat op ongeveer een liter, minder dan de gemiddeld 1,2 liter van een mens. Duidelijk is dat ze het fysiek zwaar te verduren heeft gehad in haar leven. Zo heeft ze gaten in haar onderkaak waarvan de grootte en vorm verklappen dat ze zijn ontstaan door een beet van een soortgenoot. Wellicht als gevolg van een gevecht, maar het kan ook zomaar een te enthousiast uitgevallen liefdesbeet zijn geweest. Een zware ontsteking in haar neus heeft daar bot weggevreten en kort voor haar dood heeft ze in een gevecht fikse krassen op haar snuit opgelopen. Ook aan haar staart had ze een ontsteking die het bot aantastte.
Maar medelijden is niet direct een emotie die opkomt als je oog in oog met Trix staat. Daar is ze te imposant voor. De ontbrekende delen zijn aangevuld met afgietsels van andere T. rex skeletten en ze is opgesteld in een fraaie pose, met de staart omhoog en de kop omlaag. Daardoor kijk je zo in de bek met vlijmscherpe tanden en geloof je meteen wat Freek Vonk zei: "Wij zouden voor haar niet meer zijn dan een bitterbal".
Trix is in Leiden te bekijken tot juni 2017. Daarna gaat ze op tournee langs natuurhistorische musea in de hoofdsteden van Europa en Azië. Eind 2018 komt ze terug in een eigen zaal in de nieuwbouw van Naturalis.
Leiderdorp omarmt Toekomstvisie
politiek n De Leiderdorpse raad heeft maandagavond unaniem de Toekomstvisie Leidse Regio omarmd. Dat de regiogemeenten meer moeten gaan samenwerken was geen punt van discussie. Die discussie barst pas los als eind dit jaar de vraag 'hoe dan?' aan de orde komt. Oftewel: gaan we op weg naar een fusie?
Door: Corrie van der Laan
Het staat voor de Leiderdorpse politiek raad buiten kijf dat Leiderdorp, Leiden, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude intensiever, op meer terreinen en minder vrijblijvend moeten gaan samenwerken. In de Toekomstvisie Leidse Regio wordt uiteengezet waar de kansen liggen om de krachten te verenigen en de kwaliteiten van de regio te versterken. Daarmee kan je het eigenlijk niet oneens zijn, was de algemene opinie.
Wel zouden met name CDA en LPL nog wat meer feedback van de Leiderdorpse bevolking over het document willen hebben voordat de raad er 27 oktober een definitieve klap op geeft. Bijvoorbeeld door de leden van het burgerpanel te vragen of zich kunnen vinden in de inhoud van de visie, stelde LPL-raadslid Angelique Beekhuizen voor.
Echt spannend wordt het pas in de volgende fase. Eind oktober moeten alle vijf de gemeenteraden de visie hebben vastgesteld en dan wordt het toch echt tijd om na te denken over in welk bestuurlijk vat de nauwere samenwerking gegoten moet worden. Bij de behandeling van de Toekomstvisie, vorige week in het Politiek Forum en maandag in de raadsvergadering, werd duidelijk dat de Leiderdorpse politiek niet bang is te praten over de optie van een gemeentelijke fusie. Niet dat de fracties zo nodig die kant uit willen, maar ze sluiten er ook niet de ogen voor. PvdA-fractievoorzitter Olaf McDaniel vindt dat toegewerkt moet worden naar een referendum over het gewenste bestuursmodel voor de regio. "Want eens moet je met voorstellen op tafel komen. Doorgaan op de huidige weg heeft geen zin." LPL zag daar wel iets in, de VVD absoluut niet. Fractievoorzitter Ino Cooijmans van de liberalen zou wel graag zien dat twee scenario's voor bestuurlijke samenwerking uitgewerkt worden. Wat het uiteindelijk gaat worden, kan dan inzet van de volgende gemeenteraadsverkiezingen zijn. "Verkiezingen zijn wat ons betreft de ultieme vorm van burgerparticipatie."