Knoppergallen

Nu de eikels beginnen te vallen, valt op dat er tussen de gewone eikels ook eikels zitten met een opvallende vergroeiing. Soms is de vergroeiing zo groot dat de vruchten niet eens meer te herkennen zijn als eikel. 

Deze vergroeiing is het werk van een heel klein wespje: de knoppergalwesp. Het wespje is zo onopvallend dat ik het zelf nog nooit heb gezien. Toch moeten er heel wat zitten, gezien het aantal gallen dat elke herfst op de grond te vinden is. De vergroeiing ontstaat nadat de galwesp een eitje in de eikel heeft gelegd en er zich een larve begint te ontwikkelen. Deze larve scheidt een stofje uit waardoor de vergroeiing ontstaat. De wespjes die zich nu in de gallen ontwikkelen, vliegen pas volgend voorjaar uit. 

De knoppergalwesp heeft twee generaties in een jaar, waarvan vooral de eerste bijzonder is. De eerste generatie bestaat namelijk uitsluitend uit vrouwtjes die in staat zijn zich ongeslachtelijk voort te planten. Deze generatie legt de eitjes bij voorkeur op de katjes van de moseik. 

Hierop ontstaan gallen die een tweede generatie voortbrengen, die gewoon uit vrouwtjes en mannetjes bestaat. Na de paring leggen de vrouwtjes vervolgens eitjes op eikels waar je nu de gallen van kunt vinden.

De Leiderdorpse heemtuin is een halve eeuw geleden aangelegd als onderdeel van park De Houtkamp. Het is zonder twijfel één van de mooiste heemtuinen in het land, met een breed scala aan landschapstypen, ieder met zijn eigen plantensoorten. Een wandeling door de heemtuin is voor iedereen een aanrader, maar hoe meer je weet over alles wat er groeit en bloeit, hoe leuker het wordt. Daarom belicht heemtuinbeheerder Jasper Klapwijk in deze rubriek steeds een ander pareltje van de heemtuin.