’Molens praten tegen je’

De derde van een serie interviews in de aanloop naar Open Monumentendag 2022 in Leiderdorp

Molenaar Erik Kopp keurt de nieuwe verflaag op zijn poldermolen. De zon zorgt voor verdere glans. Zijn ogen twinkelen, want er staat ook nog eens een lekker windje. Dat is goed voor de nog altijd werkende monumentale Munnikkenmolen, een wipmolen uit 1890, die Kopp ‘klein, maar robuust’ noemt. Met plezier opent hij zijn deuren. Zeker op 10 september.

“Mijn product is water verplaatsen. Molens praten tegen je en je dient te luisteren. De kammen en staven hoor je en in het koningsspil zit wat speling. Aan de slijtage zie je of het goed gaat. Er moet leven op een molen zijn, anders rot hij weg.” 

Duidelijk. We praten over Kopps duurzame poldermolen die samen met de even verderop gelegen Meerburgermolen deel uitmaakt van de 49 draaiende poldermolens die onder de Rijnlandse Molenstichting vallen. 

Hulpgemaal

Beide molens spelen als hulpgemaal nog steeds een dankbare rol in het waterbeheer van Leiderdorp. Met passie en windenergie probeert Kopp op gezette tijden het door het Hoogheemraadschap Rijnland vastgestelde zomerpeil vast te houden. ”Als dat lukt, slaat het grote elektrische gemaal bij het Visser ’t Hooft niet aan. Ja, dat is telkens weer een mooie uitdaging.” 

Reuzel

Zijn werktuig, het scheprad, verplaatst 15 kuub per minuut oftewel 15.000 pakken melk van 1 liter. Die cijfers houdt hij de schoolkinderen op excursie altijd voor. “Dat is best veel”, roepen ze dan in koor. “Jonge mensen uitleggen dat we zo origineel mogelijk te werk gaan, is belangrijk voor hun toekomst en de kijk op duurzaamheid. Met reuzel een gietijzeren bovenas insmeren die de kracht van de wieken opvangt, werkt prachtig. En zo zijn er nog veel meer eeuwenoude methoden die de tand des tijds goed doorstaan.”

Kopp is niet alleen een bevlogen verhalenverteller maar een even bevlogen bestuurder. Hij wil dat alle molens - niet alleen de poldermolens maar ook de korenmolens – en de ambachten die daarbij horen over honderd jaar nog bestaan. ,,Dat is een grote uitdaging. De teloorgang van een ambacht als rietdekker, molenmaker of touwslager is vaak een sluipend proces. En het restauratiewerk van molens is geen werk dat snel verloopt of tegen de laagste kosten gebeurt.

Dus we moeten goed laten zien hoe duurzaamheid zich ontwikkelt en wat we ermee doen. In Nederland kunnen bijna alle molens draaien en hun functie vervullen. Het Gilde van Vrijwillige Molenaars telt 2.600 leden die allemaal een opleiding hebben gevolgd en weten wat ze waard zijn.’’

Passie

Kopp grinnikt. Het zal niemand verbazen dat deze voormalige vice-admiraal van de Marine aanvoerder is van die club en er alles aan doet om 2022 - het jaar van de molenaar - tot een succes te maken is. “De bestuurlijke kant van het molenbedrijf spreekt me aan en de passie en aandacht voor de molens bindt ons. De molenwereld is niet alleen een leuke wereld, het is ook een spannende. Geen dag is hetzelfde. Je moet weten hoe hard het waait, waar de wind vandaan komt en hoe wolken zich ontwikkelen. In mijn geval behoren bij extreme wateroverlast waken en bijspringen ook tot het protocol. Een nuttige taak, die me tot nu toe één keer is overkomen.”

Dit is de derde van een serie interviews die Saskia Stoelinga hield in het kader van Open Monumentendag 2022, op zaterdag 10 september. Landelijk thema is dit jaar ‘Duurzaamheid duurt het langst’. In Leiderdorp is tussen 11 en 5 uur van alles te beleven voor jong en oud. Wandelend of fietsend leidt het Comité Open Monumentendag Leiderdorp u langs vier poldermolens, een monumentaal woonhuis en het opgravingsgebied van Leython, alle met een lange historie. Ook bij bezienswaardigheden van recentere datum staan de deuren open, zoals het Alrijne Ziekenhuis, het gemeentehuis (start en eindpunt van de route), de milieustraat, de brandweerkazerne en bezoekerscentrum De Polder. Met eigen ogen ziet u hoe men overal werkt aan duuzaamheid. “Meedoen kost niets en is meer dan de moeite waard”, aldus het Comité Open Monumentendag Leiderdorp. Het programmaboekje is begin september gratis verkrijgbaar. Zie ook www.leiderdorpsmuseum.nl.