Nationale Herdenking in Leiderdorp druk bezocht
Algemeen updateWoensdagavond 4 mei werden ook in Leiderdorp alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna herdacht.
Dat begon om half 7 een bijeenkomst in een volle Dorpskerk waar burgemeester Laila Driessen haar herdenkingsspeech hield. De Dodenherdenking heeft dit jaar vanwege de Russische inval in Oekraïne extra lading, zei ze. “De verschrikkelijke beelden van de Tweede Wereld Oorlog die misschien langzaam in de loop der jaren op de achtergrond geraakten, worden weer pijnlijk actueel en herhalen zich onder de Russische agressieve despoot.” Het laat eens te meer zien hoe broos vrijheid is, stelde ze, en hoe belangrijk het is dat we de vrijheid koesteren.
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft dit jaar als thema gekozen ‘Vrijheid in verbondenheid’. Die verbondenheid in de samenleving is juist in moeilijke tijden zo ontzettend belangrijk, gaf Driessen aan, die pleitte voor een samenleving waarin mensen niet bang zijn voor het onbekende maar openstaan voor ontmoetingen en wat voor de ander over hebben. (De hele speech staat onderaan dit artikel)
Na afloop van de bijeenkomst trok een stille stoet van zo’n 90 Leiderdorpers naar het witte kruis op de algemene begraafplaats aan de Hoogmadeseweg waar zich ook velen anderen aansloten.
Ruim driehonderd mensen luisterden naar het taptoesignaal dat werd geblazen door Tamarco-trompettist Denise Blauw waarna twee minuten stilte in acht werd genomen.
Na het zingen van het Wilhelmus werden kransen en bloemstukken geplaatst en konden alle bezoekers bosjes tulpen bij het kruis leggen.
SPEECH BURGEMEESTER DRIESSEN
Dames en Heren Jongens en meisjes,
Vandaag, 4 mei, staan wij stil bij hen die vielen voor onze vrijheid. Amerikanen, Canadezen, Britten en Polen streden zij aan zij bij de bevrijding van ons land. Zij werden natuurlijk gesteund door onze eigen verzetsstrijders. Gewone mensen. Mannen en vrouwen die hun moed toonden voor een vrij, onafhankelijk en democratisch Nederland. Wij mogen nooit de mensen vergeten die zijn gesneuveld voor onze vrijheid en hoe moedig en dapper zij waren. We staan ook stil bij al diegenen die nadien sneuvelden in oorlogen. Vandaag gedenken wij alle burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesmissies in een land ver van huis.
En dit heeft vandaag een extra lading. Oorlog, bezetting en onderdrukking maken duidelijk wat het betekent als de democratie terzijde wordt geschoven. Als rechten en vrijheden worden afgenomen. Als groepen mensen systematisch worden buitengesloten, vervolgd en vermoord. Dat onderdrukking en oorlog het gevolg zijn van menselijk handelen. En dat vrijheid broos is.
Vrijheid is ook samenleven in verdraagzaamheid en respect voor elkaar. Respect hebben voor uw medemens met een andere godsdienst, beleving of geaardheid. Samenleven in een land waar je, zonder een ander te kwetsen of vervolgd te worden, je mening kunt uiten, ook al is deze soms controversieel. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar geen blanco cheque! Samenleven is het gevoel en de inzet hebben, maar vooral ook de verantwoordelijkheid nemen voor een samenleving waarin je elkaar ontmoet en wat voor de ander over hebt. Waarin je niet bang bent voor het onbekende, maar openstaat voor ontmoetingen.
En hoewel we allemaal vurig wensten dat zoiets nooit meer zou gebeuren, is dat spijtig genoeg niet zo: vanaf Bevrijdingsdag 5 mei 1945 was er niet één jaar zonder oorlog. Sterker nog: sinds 2003 vonden er 117 oorlogen plaats, waarvan er vandaag de dag nog 23 aan de gang zijn. Wereldwijd stierven er meer dan 10 miljoen mensen als gevolg van conflicten, oorlogen en burgeroorlogen.
Velen van ons koesterden de hoop dat we daarvan gevrijwaard zouden blijven in Europa. Integendeel. Ook op 24 februari jl gebeurde het weer. Toen viel Rusland Oekraïne binnen. Nu meer dan 2 maanden verder zijn er meer dan 10.000 doden onder bewoners en militairen. En dan zijn de Russische soldaten nog niet eens meegeteld. En zijn er meer dan 5 miljoen Oekraïners op de vlucht. Ze hebben dierbaren en huis-en-haard achter moeten laten, op zoek naar veiligheid en vrijheid. De Oekraïense inwoners die onze gemeente kiezen om naar toe te vluchten, worden met al onze inzet en kracht gastvrij onthaald en gesteund.
Bij het schrijven van deze speech had ik het raam open, hoorde de vogeltjes fluiten en het was mooi weer. Ik dacht aan de mensen , volwassenen en kinderen die in kelders veiligheid zoeken terwijl boven hun hoofd de bombardementen meedogenloos doorgaan, En ik voelde me machteloos. Wat kun je doen om dit te laten stoppen?
De verschrikkelijke beelden van de Tweede Wereld Oorlog die misschien langzaam in de loop der jaren op de achtergrond geraakten, worden weer pijnlijk actueel en herhalen zich onder de Russische agressieve despoot. De tactiek van de verschroeide aarde. Van de havenstad Marioepol is letterlijk niets en dan ook niets meer over. Niets ontziende wrede bombardementen zelfs op scholen, flatgebouwen en ziekenhuizen en gebouwen van het Rode Kruis vinden plaats; Ook het executeren van gevangengenomen Oekraïense soldaten; En vluchtelingen die in een corridor naar Rusland gedwongen worden.; Het plunderen van huizen en nog veel meer zijn hartverscheurend. Dit alles wrang genoeg in naam van de zogenaamde “bevrijding” van Oekraïne. De geschiedenis herhaalt zich. Toen Nazi Duitsland met dezelfde leugen Polen binnen viel.
Een kleine week geleden zag ik toevallig een vredesgedicht van Joost van den Vondel , getiteld ’Vredewensch’. Gericht aan collega dichter Constantijn Huygens. Huygens was secretaris van Frederik Hendrik, bevelhebber van de troepen die vochten tegen Spanje in de Tachtigjarige Oorlog. Vondel roept op die oorlog te stoppen met de zinnen:
De vrede, een schat bij velen onbekend,
overtreft triomfen zonder end.
Het thema dit jaar is ‘vrijheid in verbondenheid’. Wij Nederlanders hechten grote waarde aan vrijheid. Dat blijkt keer op keer uit onderzoeken. Ook blijkt het belang dat we hechten aan vrijheid uit het draagvlak dat er is voor het vieren van dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag op 5 mei. 90 % van de Nederlanders is 2 minuten stil op 4 mei. Op 5 mei wordt nog steeds op grote schaal de bevrijding gevierd.
En dan is er ook nog onze persoonlijke vrijheid. En soms lijkt het of die vrijheid beperkt wordt. Bijvoorbeeld bij het uitbreken van de coronacrisis. Ineens was er een avondklok, mocht je slechts met een beperkte groep bij elkaar komen, was sporten niet meer mogelijk, waren winkels en cafés gesloten. Moesten we mondkapjes dragen. Velen zagen dit alles als beperking van de vrijheid. Toch hoe tegenstrijdig dat misschien lijkt, ook dát is een essentieel onderdeel van onze vrijheid. Immers de vrijheid van één persoon mag nooit ten koste gaan van de vrijheid van de gehele gemeenschap. En dat is precies vrijheid in verbondenheid. Door soms de vrijheid van een individu te beperken, beschermen we de vrijheid van juist vele personen in de samenleving. Dat is democratie, dat is vrijheid.
Het is belangrijk om afstand te nemen en aandacht te vragen voor wat vanzelfsprekend is, maar dat niet is. Dat geldt zeker ook voor vrijheid. Want onze vrijheid staat wel degelijk onder druk. Immers “Vrijheid is nooit meer dan één generatie verwijderd van uitsterven. Indien we verzuimen het over te brengen bij het doen en laten van onze kinderen. Vrijheid moet bevochten worden, beschermd worden en overgedragen aan anderen zodat zij hetzelfde doen.” Vandaar dat ik graag langs onze scholen ga om daarover met groep 7 en 8 te praten. Dat is 1 van de dingen die we kunnen doen.
En toch zijn en waren er altijd mensen die hun vrijheid en veiligheid in gevaar brengen voor de vrijheid van anderen. Zoals bijvoorbeeld Hannie Schaft die hier niet zover vandaan in Bloemendaal vlak voor het einde van oorlog werd gefusilleerd. Maar ook Truus van Lier. Zij was de eerste Nederlandse vrouw die vanwege haar verzet werd gefusilleerd. Zij schoot fietsend de Utrechtse NSB politiecommissaris Kersten voor zijn woning dood. De SS loofde een bedrag uit van 10.000 gulden uit om haar te kunnen aanhouden. Zij werd verraden en kwam terecht in concentratiekamp Sachsenhausen. Op 27 oktober 1943 werd zij gefusilleerd.
Laten we die vrijheid in vrede én in verbondenheid met z’n allen koesteren en de mensen eren die hiervoor hebben gestreden en hun leven hebben gelaten. Laten we beseffen dat de vrijheid van de een nooit ten koste mag gaan van de ander. Ook dát is vrijheid in verbondenheid.
Vrijheid is niet vanzelfsprekend maar is een groot goed waarvoor wij ons altijd in zullen moeten blijven spannen. Zoals zo velen dat voor ons hebben gedaan. Als we straks bij het monument samen stil zijn, zijn we dat ter wille van de vrijheid, die van ons samen is, die kwetsbaar is, die we moeten beschermen. En laten we de toekomst toch hoopvol tegemoet blijven zien. Laten we het vuur van de hoop altijd brandend houden en er naar handelen. Want zonder hoop is er niets meer. Dat kunnen we ook doen.
Traditiegetrouw eindig ik mijn 4-meispeech met het gedicht dat op de muur in de aula van onze begraafplaats hangt.
Alle namen hier zijn
Genoemd om te blijven
Zoals een haag van klimop
Een spoor van aanwezigheid is.