Burgemeester Driessen roept op tot bezinning

“Het afgelopen jaar maakte extra duidelijk hoeveel waarde we hechten aan leven én vrijheid. En aan leven in vrijheid.” Dat zei burgemeester Laila Driessen dinsdagavond in haar toespraak bij de Dodenherdenking in Leiderdorp.

Driessen stond uitgebreid stil bij hoe het coronavirus al ruim een jaar ons leven domineert en beperkingen oplegt aan ieders leven. Waardoor we des te meer beseffen hoe prettig het is om vrij te kunnen beslissen wie we zien, waar we een hapje eten of een drankje drinken en hoe laat we naar huis gaan. Dat besef biedt ook kansen, stelde ze. “We kunnen deze periode van relatieve onvrijheid en onze nieuwe lonkende vrijheid beschouwen als een aanzet voor omdenken en bezinning.” Het is een moment om na te denken over hoe we met elkaar, met de wereld en onze omgeving omgaan, aldus Driessen. “Die bezinning en zoeken naar nieuwe oplossingen kan ons grote diensten bewijzen. Bijvoorbeeld bij grote onderwerpen als klimaatverandering en energietransitie. En dichter bij huis: hoe we omgaan met onze leefomgeving en gebruik van grondstoffen. En anders gaan denken hoe we spullen gebruiken.”

Het is ook een moment om opnieuw te beseffen dat vrijheid en verantwoordelijkheid hand in hand gaan, benadrukte ze. “Dat we begrijpen dat we nu beperkt zijn in onze vrijheid om die juist te behouden en te kunnen doorgeven. Want vrijheid geeft je door.”

De hele speech is hieronder te lezen.

Toespraak burgemeester Driessen tijdens de Dodenherdenking 2021 in Leiderdorp

Vandaag herdenken we de doden die gevallen zijn in de Tweede Wereldoorlog die 76 jaar geleden eindigde. De oorlog die meer dan 60 miljoen slachtoffers telde, soldaten en burgers. Oók herdenken we de slachtoffers van alle oorlogen en conflicten daarna.

Op 4 mei spreken we onze dankbaarheid uit voor de enorme inzet en inspanningen van alle gevallenden. en leven we mee met de dierbaren van hen die hun geliefden verloren. En dat zij, maar ook alle Nederlanders trots kunnen zijn op wat de strijders deden voor onze vrijheid.

Het thema dit jaar is ‘Na 75 jaar vrijheid’. En: hoe vrij zijn we in 2021?

De Griekse componist Theodorakis, die een liederencyclus schreef over concentratiekamp Mauthausen, zei over de Tweede Wereldoorlog: “We moeten het verankeren in ons geheugen omdat het de enige manier is te verzekeren dat het nooit meer gebeurt”. Wrang genoeg werd hij zelf in een concentratiekamp opgesloten toen militairen in Griekenland een staatsgreep pleegden.

Helaas is zijn uitspraak nog steeds een utopie. Jaarlijks sterven er ruim 100.000 mensen als gevolg van conflicten, Zo vielen sinds 2011 ruim 400.000 slachtoffers in de Syrische burgeroorlog.

We herdenken echter niet alleen de oorlog. De dagen tussen eind april en begin mei staan ook in het teken van bezinning. Bezinning op de vraag wat vrijheid én leven echt waard zijn en hoe we vrijheid kunnen blijven doorgeven. En wat hiervoor nodig is.

Daarbij wordt ons leven nu al meer dan een jaar gedomineerd door het coronavirus. Een virus waaraan over de hele wereld inmiddels ruim 3 miljoen mensen zijn overleden. Veel meer dan eer jaarlijks overlijden aan gewelddadige conflicten. Een virus dat ons opnieuw beperkt in onze vrijheid.

Wat dat betreft was 2020 een vreemde speling van het lot. Op het moment dat we 75 jaar na beëindiging van de Tweede Wereldoorlog uitgebreid wilden stilstaan bij 75 jaar vrijheid, werden we door corona opnieuw herinnerd aan wat gebrek aan vrijheid écht betekent.

In de loop der tijd werd vrijheid, vooral voor generaties die de oorlog niet hebben meegemaakt, steeds vager. Ook omdat vrijheid steeds vanzelfsprekender werd. We staan er dagelijks niet bij stil hoe prettig het is dat we zelf kunnen beslissen. Dat we beslissen wat we gaan doen, waar we naar toe gaan, wie we opzoeken, waar en wanneer we een hapje eten of een drankje drinken en hoe laat we naar huis gaan. Me de coronamaatregelen werd dat alles anders. Veel mensen voelen zich opgesloten. Beperkt in vrijheid. Veel moet noodgedwongen anders. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog was er opnieuw een avondklok. En voor het eerst voelen we dat vrijheid kwetsbaar is. Onder druk staat.

Verdrietig genoeg zijn ook nu slachtoffers te betreuren. Laten we daarom ook stilstaan bij de mensen die overleden zijn als gevolg van het virus.

Het afgelopen jaar maakte extra duidelijk hoeveel waarde we hechten aan leven én vrijheid. En aan leven in vrijheid. Daarnaast kunnen we deze periode van relatieve onvrijheid en onze nieuwe lonkende vrijheid beschouwen als een aanzet voor omdenken en bezinning.

Ook in ons persoonlijke leven geldt dat dit kan leiden tot verrassende oplossingen, nieuwe mogelijkheden en toekomstperspectieven.

Zijn we bijvoorbeeld tevreden over de manier waarop wij met elkaar, met de wereld en onze omgeving omgaan? Kan het anders? Zijn eigenlijk hele andere dingen niet juist belangrijker dan de zaken die we voorheen belangrijk vonden of als vanzelfsprekend beschouwden?

Die bezinning en zoeken naar nieuwe oplossingen kan ons grote diensten bewijzen. Bijvoorbeeld bij grote onderwerpen als klimaatverandering en energietransitie. En dichter bij huis: hoe we omgaan met onze leefomgeving en gebruik van grondstoffen. En anders gaan denken hoe we spullen gebruiken.

Die bezinning leidt ook tot het begrip dat vrijheid en verantwoordelijkheid hand in hand gaan. Dat we begrijpen dat we nu beperkt zijn in onze vrijheid om die juist te behouden en te kunnen doorgeven. Want vrijheid geeft je door. Daarom heb ik ons jongste raadslid, Marlies van Beek, gevraagd hier aanwezig te zijn en namens de gemeenteraad een krans te leggen.

Terugkerend naar de vraag ‘Hoe vrij zijn we in 2021?’. Om de Denker des Vaderlands mevrouw Daan Roovers te citeren: “Het fundament van de vrije samenleving is gelukkig robuust en lijkt onaangetast. Dat is wat we ieder jaar vieren en wat we elke dat opnieuw dienen te beschermen”.

Traditiegetrouw eindig ik mijn 4-meispeech met het gedicht dat hier op de muur in de aula hangt:

Alle nemen hier zijn

Genoemd om te blijven

Zoals een haag van klimop

Een spoor van aanwezigheid is.