Online dictee blijkt behoorlijk lastig

Je kon makkelijk vals spelen bij de negende editie van het Groot Leiderdorps Dictee. Vanwege corona kon het dictee woensdagavond 18 november uitsluitend thuis via livestream gevolgd worden, en dan ziet niemand het als je stiekem spiekt in een woordenboek of de spelcheck een handje laat helpen. Maar de ruim dertig deelnemers uit Leiderdorp en verre omstreken waren goudeerlijk.

Dat valt af te leiden uit de aantallen gemaakte fouten: de winnaar, dictee-expert Herman Killens uit Opwijk, had er 4, wat net wat meer was dan de beste scores van de afgelopen paar jaar. Hij werd gevolgd door vier andere experts: Huub Boogert uit Goes (6 fouten), Pieter van Diepen uit Leiden (7 fouten), Rein Leentfaar uit Middelburg (8 fouten), en Frank Denys uit Lembeek (België) en Lizi van Vollenhoven uit Voorburg (allebei 9 fouten).

Evenals in 2016 en 2018 was Jeroen Hendriks de beste Leiderdorper. Hij maakte 10 fouten en bleef daarmee de nummer 2 van de niet-experts, Christiaan Silven uit Amsterdam met 19 fouten, ver voor. De derde plek in deze categorie werd gedeeld door Jan-Albert Dop en Jurriaan Duijn uit Leiderdorp en Rita Bruning uit Leiden die alle drie 20 fouten maakten. De relatief hoge foutscores gaven aan hoe lastig het dictee was; voorgaande jaren zat de top drie van de niet-experts steeds onder de 18 fouten.

Struikelwoorden

Het dictee werd zoals altijd voorgelezen door burgemeester Laila Driessen. Voor ze daarmee startte, stond ze even stil bij het onverwacht en veel te vroeg overlijden van Tanneke Schoonheim, die het dictee de afgelopen vijf jaar schreef. Voor de schrijver van editie 2020, Wouter van Wingerden (foto), was het een hele opgave om in haar voetsporen te treden, maar hij zette een uitstekend debuut neer. Zijn dictee had als titel ‘Een reisje langs de Rijn’, wat hem de gelegenheid gaf om allerlei variaties van de naam van de rivier te gebruiken waarover je makkelijk struikelt. Zo moet Vadertje Rijn met twee hoofdletters, evenals Oude Rijn en Kromme Rijn. Nederrijn is dan weer één woord. Voor de echte dicteetijgers was het smullen met lastige woorden als mytylschool (met kleine m en geen th), dahliapluktuin (één woord e vergeet de h niet), à l’improviste en gründlichkeit. Leiderdorpers hadden wat voordeel omdat zij als regel weten hoe je Alrijne Ziekenhuis (twee woorden) en De Hollandsche Tuyn schrijft.

Opsturen

Het was opnieuw in invuldictee maar dit keer moesten de maar liefst 63 in te vullen woorden of woordsamenstellingen op een aparte lijst geschreven worden. Na het voorlezen maakten de deelnemers een foto of scan van hun lijst en mailde of appte die naar de driekoppige jury: cultuurwethouder Rik van Woudenberg, voorzitter Emil Broesterhuizen van de Volksuniversteit Leiderdorp die het dictee altijd organiseert, en schrijver Wouter van Wingerden. Vervolgens moest iedereen zijn eigen dictee nakijken en ook de versie met rode strepen opsturen.

Geen discussies

Hoewel deze digitale editie van een leien dakje ging, hoopt burgemeester Driessen dat de deelnemers volgend jaar gewoon weer hun zweetdruppeltje kunnen vergieten in de raadzaal van het gemeentehuis. Afgezien van de gezelligheid vond ze het ook een gemis dat de fanatieke maar altijd interessante live discussies over de juiste interpretatie van de taalregels nu uitbleven.

De hele tekst:

Een reisje langs de Rijn

1. Een dictee à l’improviste vanuit het echoënde gemeentehuis, dat normaal gesproken zoveel enthousiaste dicteeërs herbergt … maar u wilt natuurlijk geen coronapatiënt worden.

2. Nu we voorlopig nergens heen gaan, terwijl de weidse wereld lonkt, gaan we eropuit, virtueel weliswaar, omdat onze gefnuikte reislust de pan uit rijst!

3. Van de hap (huisartsenpost) bij het Alrijne Ziekenhuis via om de haverklap afgesloten provinciale bruggen (een gebed zonder end) tot bezuinigingen en horecafaillissementen: alle lokale zorgen tussen Zijldijk en Provincialeweg laten we vanavond varen.

4. Achter restaurant de Hollandsche Tuyn mag u de elektrische boot op stappen voor een illusoire Rijnreis naar feeërieke contreien langs de linker- en rechteroever van die o zo machtige rivier.

5. Met een glaasje rijnwijn in de hand glijden we zorgeloos oostwaarts over de Oude Rijn, tot er een obstakel opdoemt: Utrecht-Stad, waar de aloude loop van Vadertje Rijn gedempt is, dus onze boot moet een klein stukje klunen.

6. We peddelen verder over de kabbelende Kromme Rijn, langs een mytylschool, een pop-upmuseum, een groepsaccommodatie, een dahliapluktuin en een rooms-katholieke basisschool.

7. Tot nu toe was onze Oude, Leidsche of Kromme Rijn een niks-aan-de-handrivier, totdat je bij Wijk bij Duurstede op de drukbevaren Nederrijn belandt, waar menige pont de zwaarbeladen rijnaken kruist.

8. En nu de vaart erin! We gaan op de grenzeloze toer naar waar de Rijn ons land binnenstroomt – niet het mythische Lobith, maar een zeven kilometer lang stuk tussen Millingen en Spijk strijkt met die eer.

9. De hoogtepunten bij onze oosterburen worden zonder al te veel Duitse gründlichkeit in onze speedboot voorbijgeracet: de Keulse Dom, de voormalige West-Duitse hoofdstad Bonn, en verderop de spectaculaire bochten tussen steil oprijzende heuvels, waar de sirenenzang van de Lorelei u betovert.

10. Bij de Elzas doorsnijdt de Frans-Duitse grens de Rijn lange tijd, waarna u – noodgedwongen te voet – de Zwitserse Rheinquelle niet één maar maar liefst twee keer tegenkomt: de Voor- en de Achter-Rijn ontspringen in het kanton Graubünden, op een steenworp afstand van de Italiaanse grens.

11. Zo inspannend als de trektocht langs gemzen en gletsjers was, zo moeiteloos dobberen we op onze droomreis stroomafwaarts vanuit de Alpen langs de Alphense Hooftstraat terug naar de gelijkluidende straat in Leiderdorp, onze heimat, waar we ons écht thuis voelen.

Tekst: Wouter van Wingerden