Wim Schellekens in zijn tuin in Leiderdorp.
Wim Schellekens in zijn tuin in Leiderdorp. Foto: Corrie van der Laan

‘Meer maatregelen nodig om aantal coronabesmettingen tijdig in te dammen’

Algemeen corona

“Ook in Leiderdorp grijpt het virus om zich heen, dus ook hier is het belangrijk dat de coronamaatregelen strikt gevolgd worden. De basis is: houd afstand, was zo vaak mogelijk je handen, nies en hoest in je elleboog, en blijf thuis als je klachten hebt. Draag daarnaast een mondneuskapje in openbare binnenruimten en buiten als het niet mogelijk is afstand te bewaren, en in vreemde WC’s en liften.”

Door: Corrie van der Laan

Aan het woord is Leiderdorper Wim Schellekens, medeoprichter van het Red Team, een onafhankelijke denktank van experts die het kabinet gevraagd en ongevraagd voorziet van adviezen over de aanpak van de coronacrisis.        

Veel Leiderdorpers kennen Schellekens als het lokale gezicht van Fietsmaatjes LeidenLeiderdorp. Maar dat is nu even op de achtergrond geraakt. Het RedTeam slokt zijn tijd op. De groep deskundigen produceert in een rap tempo analyses, rapporten en adviezen (zie www.C19RedTeam.nl). Vorige week woensdag praatte Schellekens met teamgenoot Bert Slagter de Tweede Kamercommissie voor VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) bij en thuis staat de telefoon roodgloeiend; alle media weten hem te vinden.

Klik

Het begon allemaal een paar maanden geleden, toen Schellekens - voormalig huisarts, ziekenhuisbestuurder, directeur en hoofdinspecteur bij de Inspectie voor Gezondheidszorg - als één van in totaal negentig experts werd benaderd door het ministerie van VWS met de vraag de aanpak van de coronacrisis tussentijds te evalueren. Onder die negentig waren ook veldepidemiologen Amrish Baidjoe en Arnold Bosman en gezondheidseconoom Xander Koolman. Via Twitter ontdekten ze dat ze een klik hadden. “De evaluatie werd pas eind augustus verwacht. Veel te laat vonden wij want we zagen het aantal besmettingen in juli al verontrustend snel stijgen. Alle vier uitten we in tweets onze bezorgdheid, maar wel op een constructieve manier”, vertelt Schellekens.

Die klik leidde tot een gezamenlijke brandbrief die op 22 juli werd gestuurd naar minister-president Mark Rutte en minister voor Volksgezondheid Hugo de Jonge. Er kwam geen reactie op maar daar stopte het niet mee. Integendeel. De vier zochten en vonden acht andere deskundigen met aanvullende expertises en zo ontstond het RedTeam.

Advocaat van de duivel

De naam hebben ze uit het bedrijfsleven; daar is een red team een groep die probeert de organisatie te verbeteren door weerwoord te geven en zaken vanuit een andere hoek te bekijken. “Wij geven onszelf een ‘advocaat van de duivel’-functie, met als doel kokerdenken te voorkomen”, licht Schellekens toe. Waarbij hij benadrukt dat het RedTeam beslist niet tegenover het OMT (Outbreak Management Team) staat en ook geen politieke kleur heeft. “Wij zijn neutraal en onafhankelijk.”

Rond het Red Team heeft zich inmiddels een ‘schil’ gevormd van zo’n tweehonderd mensen, ieder met hun eigen kennis en ervaring, die informatie aanleveren én met elkaar en het team in debat gaan over corona-gerelateerde onderwerpen. “Die fungeren in feite als een red team voor ons.”

Mondneuskapjes

Na 22 juli is er veel veranderd. Het RedTeam heeft duidelijk een voet tussen de deur gekregen bij het landsbestuur. Zo kwam het RedTeam eind september met een vurig pleidooi om het dragen van mondneuskapjes verplicht te stellen in overdekte openbare ruimtes en in de buitenlucht wanneer afstand houden niet mogelijk is. “Mondneuskapjes zijn niet de ultieme oplossing maar ze hebben zeker een toegevoegde waarde bij het indammen van de verspreiding van het virus”, zegt Schellekens.

In een verplichting ging het kabinet niet mee, maar eind vorige week kwam er - op aandringen van de Tweede Kamer - dan toch een dringend advies om in openbare gebouwen een mondneuskapje te dragen. Het is onderdeel van de verscherpte maatregelen van het kabinet om het oplaaiende virus weer onder controle te krijgen. Maar volgens het RedTeam is meer nodig. Veel meer. “De maatregelen zullen wel effect hebben”, verwacht Schellekens, “maar hiermee gaat het tot kerst duren voordat het aantal besmettingen weer op het niveau van begin juli zit.” De vrees bij het RedTeam is dat als de stijgende lijn niet rap omgebogen wordt, we opnieuw afstevenen op een situatie waarbij de reguliere zorg in ziekenhuizen in de knel komt.

Rivier en winterdijk

Het RedTeam raadt aan om heldere kaders te stellen voor lokale of regionale maatregelen. Een stoplichtsysteem: komt het aantal besmettingen boven een signaalwaarde, dan springt het stoplicht op geel, oranje of rood. Bij elke kleur hoort een vooraf afgesproken en duidelijk naar de bevolking gecommuniceerd pakket maatregelen, met als zwaarste een strenge lockdown. Daalt het aantal besmettingen weer onder de alarmgrens, dan moet worden gezorgd dat het daar blijft door veel testen, grondig bron- en contactonderzoek door de GGD en maatregelen om het mogelijk te maken dat besmette mensen zich daadwerkelijk kunnen isoleren. “Ik vergelijk het wel met een rivier en een winterdijk”, zegt Schelleken. “De rivier is het aantal besmettingen; door de bevolking gedegen te informeren wil je het water binnen de oevers houden. Gaat het ergens toch mis, dan vormt het werk van de GGD, met testen en bron- en contactonderzoek, de winterdijk die het land erachter beschermt.”


Geen verzwakking

Feit is dat in de huidige tweede coronagolf minder mensen sterven aan Covid-19 dan in maart en april dit jaar. Maar dat betekent niet dat het virus afgezwakt is, benadrukt Schellekens. “De afgelopen tijd waren er vooral veel jongeren besmet met corona en die hebben een minder heftig ziektebeeld. Wat ook invloed kan hebben, is dat mensen toch meer afstand houden waardoor de hoeveelheid virus die ze binnenkrijgen minder is en ze minder erg ziek worden. Bovendien is nu beter bekend hoe de ziekte het beste behandeld kan worden.” Dat alles is geen reden om te verslappen, benadrukt hij. “Tussen de 10 en 30 procent van de mensen die Covid-19 hebben gehad, ook jongeren, houden langdurige klachten als extreme vermoeidheid, benauwdheid en concentratieverlies. Wat we niet willen is dat er een nieuwe categorie chronische patiënten ontstaat. Bovendien zien we nu al dat de jongeren ook de ouderen besmetten.”

Communicatie

Zelf ziet hij nog een wereld te winnen op gebied van goede, eenduidige communicatie richting de burgers. Waarbij zeker ook een rol is weggelegd voor de lokale overheden. Leiderdorp heeft dat al goed opgepakt, vindt hij. Zo is burgemeester Laila Driessen in gesprek gegaan met besturen van verenigingen en organisaties met het dringende verzoek hun achterban te wijzen op het belang van het naleven van de coronaregels. Ook heeft ze overleg gehad met winkeliers om te kijken hoe die hun steentje bij zouden kunnen dragen en wat daarbij de knelpunten zijn. Vorige week woensdag verscheen in deze krant een open brief van de burgemeester waarbij ze alle Leiderdorpers vroeg ‘ambassadeur’ te zijn en elkaar aan te spreken op de naleving van de coronaregels.

Wennen

Toch blijft het lastig, al die coronamaatregelen. Zo is het duidelijk dat ook Leiderdorpers nog moeten wennen aan de mondneuskapjes. Eind vorige week droeg naar schatting maar zo’n 20 procent van de klanten in Winkelhof zo’n beschermend masker. Schellekens is daar niet door uit het veld geslagen. “Dat is al een stuk meer dan een paar dagen eerder. Het begin is ook niet makkelijk, je valt dan uit de toon als je een mondneuskapje draagt. Maar ik hoop dat er binnenkort een omslag komt, dat je uit de toon valt als je het nìet doet.”


\

Uit de krant