‘We zijn niet tegen woningbouw, alleen tegen déze woningbouw’

“Wij dreigen de dupe te worden van het slechte beleid van Wereldhave van de afgelopen jaren”, zegt bestuurslid Arie Roest van de Omwonenden Vereniging Centrumplein (OVC). De vereniging is jarenlang slapende geweest maar werd eind vorig jaar ruw wakker geschud door de plannen voor de bouw van een woontoren van veertien verdiepingen – ruim veertig meter hoog – op de hoek van de Engelendaal en de Statendaalder, waar vroeger het Leiderdorpse gemeentehuis stond.

Tekst en foto: Corrie van der Laan

Vastgoedbedrijf Wereldhave, eigenaar van Winkelhof, kocht het terrein in 2012 van de gemeente om het winkelcentrum uit te breiden met 7.500 vierkante meter winkelruimte. Maar dat is er nooit van gekomen. “Ze hebben 5 miljoen euro betaald voor de grond, en nu willen ze dat die investering wat gaat opleveren”, vermoedt voorzitter Joke Smit van de OVC. “Maar dat gaat dan ten koste van ons woongenot.”

Dàt er gebouwd gaat worden op het braakliggende terrein aan de Statendaalder is onontkoombaar. Dat realiseert het bestuur van de OVC zich maar al te goed. En dat mag ook best wat hen betreft, zolang het gebouw maar past in het huidige bestemmingsplan, en dus niet hoger wordt dan twaalf meter. De vereniging gaat zich met hand en tand verzetten tegen het plan voor de woontoren, kondigen de bestuursleden strijdbaar aan. “We zijn niet tegen woningbouw, maar wel tegen déze woningbouw”, zegt bestuurslid Herbert Smit.

Stukje geschiedenis

De OVC, die tot doel heeft ‘het verbeteren en waarborgen van de leefbaarheid rond het Centrumplein’ werd opgericht in 2006, toen Wereldhave voor het eerst kwam met plannen voor een grootschalige uitbreiding van Winkelhof. In het toenmalige schetsontwerp zat ook hoogbouw, weet Arie Roest nog. “Een torenflat van twintig etages.” Het ontwerp kreeg felle kritiek, niet alleen van de omgeving maar ook van de gemeente.

Om alle neuzen rondom de uitbreiding één kant uit te krijgen, stelde de gemeente Leiderdorp een onafhankelijke procesbegeleider aan. Die bracht alle stakeholders – Wereldhave, de omwonenden, de gemeente, de winkeliers en het groenoverleg – om de tafel. Het duurde drie jaar maar toen lag er ook een plan waarin iedereen zich kon vinden. In grove lijnen kwam het erop neer dat het gemeentehuis zou verhuizen naar een nieuwe plek, zodat het oude onderkomen afgebroken kon worden om plek te bieden aan meer winkels. De nieuwbouw zou niet hoger worden dan wat er stond, dus maximaal twaalf meter.

Het uitbreidingsplan kreeg in 2009 groen licht maar er gebeurde helemaal niets mee. Er kwam wel een nieuw gemeentehuis aan de Willem-Alexanderlaan en het oude werd in 2012 gesloopt maar sinds die tijd ligt het terrein braak. Er was namelijk inmiddels een nieuwe directeur ontwikkeling aangesteld bij Wereldhave, weet Roest, en die wilde een aantal wijzigingen in de tekeningen. “Het duurde en het duurde maar, wat natuurlijk ook te maken had met de economische crisis van toen en de veranderingen in de markt – zoals steeds meer internetverkoop – daarna.”

In 2018 trok Wereldhave het hele uitbreidingplan terug. Er werd nog een balletje opgegooid om de locatie te gebruiken voor een grote bioscoop en een aantal horecagelegenheden, maar dat zag het gemeentebestuur niet zitten.

Onaangenaam verrast

Ondertussen zit Wereldhave wel met een duur stuk grond. Dus legde het bedrijf de bal bij de gemeente met de vraag: “Wat mogen we wèl doen op deze locatie?’. “De gemeente heeft toen nog wel even bij ons gecheckt hoe wij daarin stonden”, vertelt Herbert Smit. “Dat was nog steeds hetzelfde als in 2009: een maximale bouwhoogte van twaalf meter.” De OVC was dan ook onaangenaam verrast toen ze tijdens een overleg in november 2019 plotsklaps werden geconfronteerd met plannen voor (opnieuw) een woontoren met daaronder een ‘plint’ van vier meter hoog met maatschappelijke en dienstverlenende voorzieningen. “Om een idee te geven van hoe groot dat wordt: pak in gedachten een van de woontorens aan de Laan van Berendrecht op en zet die neer op de beoogde bouwplek”, zegt Joke Smit.

De OVC heeft na november nog tweemaal met de gemeente, Wereldhave, stedenbouwkundig bureau Urban Synergy en beoogd projectontwikkelaar City Stone om tafel gezeten. Herbert Smit: “We hadden niet het idee dat er iets gedaan werd met onze inbreng. Dus tijdens het derde overleg in januari hebben we duidelijk gemaakt dat we echt niet akkoord gaan met een ‘Manhattan aan de Rijn’ en zijn we opgestapt.”

Zorgen

Alle OVC bestuursleden wonen aan de Karolusgulden en worden dus buren van de torenflat. Dat ze een hoog gebouw pal naast de deur krijgen, is niet hun enige bezwaar. Groot punt van zorg is ook de verkeersafwikkeling. Onder de flat komt parkeergelegenheid voor de bewoners. Volgens de laatste plannen zou die bereikbaar zijn via de Karolusgulden, wat een vrij smalle en momenteel doodlopende straat is. Een slecht idee, benadrukt OVC-lid Marten Brederode. “De buurt verjongt, er komen steeds meer kinderen die hier spelen. Een hoop verkeer erbij is niet verantwoord. Bovendien moet alles vanaf de Karolosgulden samen met het verkeer dat uit de Florijn komt de Gallaslaan op, dat wordt ook een groot knelpunt.”

Pijnpunt is ook de schaduw die de flat gaat werpen. Een deel van de Karolusgulden, de Florijn en ook het Statendaalderplein gaat daar last van krijgen. Arie Roest: “De bewoners van de Statendaalder zijn wat dat betreft het slechtste af. Aan hun kant is de flat het hoogst en een groot deel van de zon die ze nu op hun balkons krijgen wordt erdoor geblokkeerd. Ook hun uitzicht en privacy worden ernstig belemmerd.”

Hoogteaccent

Op 3 maart presenteerden gemeente en Urban Synergy de schetsplannen aan de gemeenteraad en belangstellenden. Volgens architect Dirk Verhagen van het stedenbouwkundig bureau past een hoge, slanke toren heel goed op deze plek; zo’n hoogte-accent markeert de entree van Winkelhof. Onzin, vindt Joke Smit. “Winkelhof wordt juist verborgen door de flat. Als je de entree wil markeren, zet dan een groot bord in de middenberm van de Engelendaal.”

Ook van het argument van de gemeente dat Leiderdorp snakt naar meer woningen, is de OVC niet onder de indruk. Arie Roest: “In 2017 werd berekend dat er negenhonderd woningen nodig zijn tot 2030. Maar daarvan is al een groot gedeelte ingevuld, en dan zijn de projecten bij Lidl, het Heelblaadjespad, Brittenstein en de locatie van het oude politiebureau nog niet meegerekend. Bovendien neemt volgens de prognose van het Rekenkamerrapport de woningbouwbehoefte af na 2022.”

Het was de bedoeling dat er in april een inloopavond zou komen over de schetsplannen en dat de Leiderdorpse politiek er nog voor het zomerreces over zou discussiëren. Door de coronacrisis wordt dat nu over de zomervakantie heen getild. Voor die tijd wil de OVC in gesprek met alle fracties en verantwoordelijk wethouder Willem Joosten (VVD).

Wie in contact wil komen met of lid wil worden van de OVC kan mailen naar jokedereede@gmail.com.