60 miljoen liter grondwater voorzien van bacteriën

De inzet van bacteriën om de vervuiling van het grondwater diep onder de Leiderdorpse Kerkwijk op te ruimen, heeft succes. De concentraties aan giftige stoffen die nu worden gemeten in de sterkst vervuilde delen, rond het Van Leeuwenpark en bij de Hoogmadeseweg, zijn een factor tien tot honderd lager dan negen maanden geleden, bij de start van de saneringsoperatie.

Door: Corrie van der Laan

Vorige week woensdag werd de stalen groene keet met de saneringsinstallatie aan de Hoogmadeseweg verwijderd, evenals ondergrondse pompen en detectiesystemen in het projectgebied. De Omgevingsdienst West-Holland, de opdrachtgever voor de sanering, blijft nog wel drie jaar volgen of de bacteriën ook korte metten maken met de resterende vervuiling.

Erfenis van chemische wasserij

Het grondwater is vervuild met vluchtige chloorkoolwaterstoffen. Ze zijn in de bodem gekomen doordat een chemische wasserij die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw gevestigd was aan het Van Leeuwenpark afval met daarin de reinigingsmiddelen PER en TRI dumpte in de achtertuin. In 1985 werd de vervuilde grond pal achter het bedrijf al tot een diepte van twee meter afgegraven. Maar daarmee was niet alles verdwenen. Restanten van de schadelijke stoffen zijn in de loop der jaren tientallen meters in de grond weggezakt. Ze vormen geen gevaar voor de gezondheid van de mensen die erboven wonen, maar hebben zich wel steeds verder in het grondwater verspreid. Een onderzoek uit 2008 liet zien dat de vervuilde plek diep onder de grond zich bleef uitbreiden in zuidoostelijke richting. Maar op dat moment gebeurde er niets.

Er kwam pas schot in de zaak toen de Omgevingsdienst West-Holland de zaak oppakte. In 2015 bleek uit een nieuw onderzoek dat de vlek tot aan de A4 kwam en 800 miljoen liter grondwater omvatte. De Omgevingsdienst maakte een plan van aanpak om de vervuiling op te ruimen. Daarbij werd besloten alleen het zwaarst vervuilde stuk, vanaf de bron van de vervuiling aan het Van Leeuwenpark tot aan de stroomafwaarts gelegen Koningstraat, aan te pakken.

In juni vorig jaar is aannemer NTP Milieu uit Enschede gestart met de aanleg van een ondergronds systeem om grondwater rond te pompen tussen de Koningstraat en de Hoogmadeseweg. Aan de Hoogmadeseweg kwam een bovengronds saneringsstation waar bacteriën aan het grondwater werden toegevoegd. De Dehalococcoïdes bacteriën, die van nature ook in de bodem voorkomen, zijn in staat stukjes van de chloorkoolwaterstofmoleculen af te 'eten' waarmee ze de giftige stoffen onschadelijk maken.

24.000 liter voedingsstoffen en 65.000 liter koolstofbron

Sinds toenmalig wethouder Jeff Gardeniers in oktober 2018 de pomp aanzette, is 60 miljoen liter grondwater voorzien van bacteriën. Om de bacteriën een goede start te geven, hebben ze in totaal 24 duizend liter voedingsstoffen en 65 duizend liter koolstofbron meegekregen. Eerst is het grondwater tussen 5 en 15 meter diep behandeld. Toen dat in februari dit jaar klaar was, is hetzelfde proces uitgevoerd voor het grondwater tussen 15 en 45 meter diepte. Deze fase werd enkele weken geleden afgerond. Bovendien is in oktober vorig jaar en vorige week de bodem bij de wasserij extra geïnjecteerd met bacteriën en voedingsstoffen.

Stabiele eindsituatie

De Omgevingsdienst West Holland blijft de voortgang van de biologische afbraak in ieder geval tot 2022 monitoren. Projectleider Arjen Heins verwacht dat tegen die tijd over de hele vervuilde plek bekeken zo'n 90 procent van de verontreiniging is afgebroken. De volle 100 procent is technisch en financieel niet haalbaar, stelt hij. Maar hij heeft er alle vertrouwen in dat het gaat lukken om te komen tot een zogeheten 'stabiele eindsituatie'. "Die is bereikt als de dan nog aanwezige restverontreiniging zó beperkt is, dat er geen sprake meer is van risico's voor mens, milieu of verspreiding. Met name dat laatste, de verspreiding was aanleiding voor het laten uitvoeren van de sanering."

De hele operatie heeft een kleine miljoen euro gekost, een bedrag dat voor rekening komt van de provincie Zuid-Holland.