Big shots

ZES ACTIEVE GIDSEN VAN NATUURORGANISATIE IVN VOLGEN HET PLANTEN- EN DIERENLEVEN IN LEIDERDORP. OM DE WEEK SCHRIJVEN ZIJ IN DEZE RUBRIEK OVER HUN BEVINDINGEN.

Nu het volop zomer is, zijn er een aantal planten te zien die door hun maandenlange overvloedige aanbod van nectar en stuifmeel van groot belang zijn voor insecten. Eén daarvan is een grote plant met stekelige bladeren, lila tot licht paars-rode gekleurde bloem en een opvallende geur. Ik heb het over de akkerdistel. Ze groeien op veel plaatsen en door hun grootte (tot 120 cm) zul je ze niet makkelijk over het hoofd zien.

De akkerdistel is de meest voorkomende distel. Het is een plant uit de grote familie van de composieten, wat betekent dat er talloze kleine bloempjes bijeen staan in korfjes. Als je een korfje uit elkaar trekt zie je heel veel dicht op elkaar zittende lange, maar smalle bloempjes, ieder met meeldraden en een stamper. Net als bij de paardenbloem, ongetwijfeld de bekendste van de composieten. Akkerdistels produceren veel nectar, de brandstof om te kunnen vliegen. Insecten kunnen tot ver in het najaar van het nectaraanbod profiteren.

De schrik van de boer

Toch zijn distels ondanks hun overduidelijke nut voor insecten niet populair. Boeren willen de veel voorkomende akkerdistel zeker niet op hun land hebben en moeten ze zelfs verwijderen volgens het distelbesluit. En verwijderen is dikwijls onbegonnen werk, omdat de wortels van distels lange horizontale uitlopers maken op zo'n 20 cm onder de grond en verticale wortels die tot meer dan twee meter diep gaan. Distels kunnen zich op meerdere manieren voortplanten. De planten zijn tweehuizig, wat betekent dat er mannelijke en vrouwelijke planten zijn. Als apart staande planten elkaar bestuiven noemen we dat kruisbestuiving. Vermeerdering gebeurt ook ondergronds door de al genoemde wortelstok waaruit weer nieuwe stengels opschieten. De plant in je eigen tuin zetten is dan ook geen goed idee.

Stekelig maar nuttig

Wat maakt de plant zo nuttig? De plant bloeit van juni tot oktober en door de zachte winters soms nog langer. In een tijd waarin het aantal soorten insecten met 75 procent is afgenomen, hebben we planten als de akkerdistel hard nodig. Op de bloemhoofdjes zijn bijen, hommels, vlinders, wantsen, zweefvliegen en kevers te vinden. De distelvlinder vliegt ieder jaar vanuit Noord-Afrika naar Europa en legt zijn eitjes onder andere op de akkerdistel. Dit jaar laat een invasie van distelvlinders zien. Vogels als putters en mezen komen op de zaadpluizen af met hun oliehoudende zaadjes en zoeken in de bloemhoofdjes naar insecten. Diverse vogelsoorten vinden broedgelegenheid in de moeilijk toegankelijke en daardoor veilige distelhaarden.

Snackbar

Behalve akkerdistels zijn er nog meer leveranciers, zoals koninginnenkruid en witte klaver, die eveneens veel nectar produceren. Gratis toegankelijk. Big shots die weinig eisen stellen, op veel plaatsen kunnen voorkomen en een groot deel van het jaar als snackbar fungeren.

Door: Edward Sodderland