Directeur Bob Reidsma van het Leiderdorps Museum kruipt voor de foto even in de huis van een middeleeuwse Leithonner. | Foto: J.P. Kranenburg
Directeur Bob Reidsma van het Leiderdorps Museum kruipt voor de foto even in de huis van een middeleeuwse Leithonner. | Foto: J.P. Kranenburg Foto: J.P. Kranenburg

Inkijkje in het leven van allereerste Leiderdorpers

Algemeen

Op zondag 3 maart opent de tentoonstelling 'Nieuw Licht op Leithon' voor publiek. Het wordt wellicht de meest bijzondere tentoonstelling die het Leiderdorps Museum ooit gehad heeft. 'Nieuw Licht op Leithon' geeft een inkijkje in het leven van wat je de allereerste Leiderdorpers kan noemen: de bewoners van het vroegmiddeleeuwse dorpje Leithon dat van ca. 600 tot 840 na Christus gevestigd was aan een lang geleden dichtgeslibde zijarm van de Oude Rijn, in het gebied waar nu de Hoogmadeweg ligt.

Door: Corrie van der Laan

In het museum worden vanaf het eerste weekend van maart een vele tientallen voorwerpen tentoongesteld die zijn gevonden in de grond van het voormalige Samsomveld, naast tennispark De Munnik. In 2013 zijn hier, voordat de bouw van de nieuwe wijk Leithonpark startte, uitgebreide opgravingen gedaan door archeologen van de Universiteit van Amsterdam. "Ze zijn zes maanden bezig geweest en het onderzoek heeft een miljoen euro gekost. Maar dan heb je ook wat", zegt directeur Bob Reidsma van het Leiderdorps Museum. Er werden zo'n 200.000 vondsten uit de grond gehaald. Heel veel dierenbotten maar ook munten, werktuigen en onderdelen van weefgetouwen. Het pronkstuk is de schatbuidel van een smid, met staafjes metaal, munten en sierspelden oftewel fibula's.

Die grote oogst is te danken aan het riviertje de Leithe, dat zich door het dorpje slingerde, vertelt Reidsma. "Mensen gooiden van alles in het water en veel daarvan is heel mooi bewaard gebleven in de klei." Naast voorwerpen zijn ook allerlei sporen van voedselplanten gevonden. "Fascinerend hoeveel ze uit die moddertroep hebben weten te distilleren. Het geeft een prachtig beeld van wat mensen toen aten en dronken. Op grond van de pollenonderzoek is onder meer achterhaald dat hier bier gebrouwen werd uit hop en granen. De onderzoekers hebben dat bier zelfs nagemaakt. De eerste poging was niet te drinken maar de tweede pakte zo goed uit dat ze daar honderd flessen van hebben geproduceerd."

Alles bij elkaar is er een heel mooi beeld ontstaan van hoe de mensen in die vroegmiddeleeuwse tijd leefden. De bevindingen van de archeologen zijn uitgebreid beschreven in een 880 pagina's dik rapport dat eind 2017 werd gepresenteerd. Met dat rapport als basis is speciaal voor het Leiderdorps Museum een publieksvriendelijk boekwerkje geschreven met de titel 'Nieuw licht op Leithon. Leiderdorp in de Vroege Middeleeuwen'. "Tachtig pagina's, lichtvoetig en laagdrempelig geschreven en rijk geïllustreerd", prijst Reidsma aan. Je leest erin in wat voor huizen de Leithonners leefden, hoe hun omgeving eruit zag, hoe ze in hun levensonderhoud voorzagen, wat voor kleding ze droegen en wat de pot schafte. Ook is er aandacht voor wat er bekend is over hun rituelen rond geloof en bijgeloof. Het boekje wordt gepresenteerd bij de opening van de tentoonstelling en zal vanzelfsprekend te koop zijn in het museum.

Nieuwe vitrines

De komende maand is het Leiderdorps Museum gesloten. Dan wordt met man en macht gewerkt aan het opbouwen van de tentoonstelling die de hele ruimte in beslag zal nemen. Om wat tipjes van de sluier op te lichten: Er zijn speciaal vier nieuwe stofdichte vitrines aangeschaft om de meeste bijzondere artefacten veilig uit te stallen. Op de grond worden foto's geprojecteerd die bezoekers het idee geven dat ze door de opgraving lopen. En er is een verkleedkist zodat kinderen én volwassenen kunnen zich uitdossen als Leithonners waarna natuurlijk een foto genomen moet worden bij het nagemaakte vroegmiddeleeuwse huisje.

Het museum heeft diep in de buidel moeten tasten om de tentoonstelling en publicatie van het boekje mogelijk te maken. Het totale prijskaartje van 28.000 euro kan opgebracht worden dankzij financiële steun van onder meer het Rabobank Wensenfonds, Fonds 1818 en de gemeente Leiderdorp die 7.500 heeft toegezegd. Reidsma is ervan overtuigd dat het de investering waard is. "We hebben het hier over wat echt de allereerste nederzetting in Leiderdorp was. Het doordringt je ervan dat je hier op historische grond woont."

De tentoonstelling Nieuw Licht op Leithon is te zien van zondag 3 maart tot en met zondag 16 november in het Leiderdorps Museum aan de Van Diepeningenlaan 110 (De Sterrentuin). De openingstijden zijn op woensdag van 14.00 tot 17.00 uur, op zaterdag van 10.30 tot 12.30 uur en op zondag van 14.00 tot 16.00 uur. De toegang is gratis.

Een naaldenkoker van brons.
Een knijpschaar om schapen te scheren uit het oude Leithon. Gelijksoortige scharen worden nu nog steeds gebruikt.

Uit de krant