Gedaanteverwisseling

ZES ACTIEVE GIDSEN VAN NATUURORGANISATIE IVN VOLGEN HET PLANTEN- EN DIERENLEVEN IN LEIDERDORP. OM DE WEEK SCHRIJVEN ZIJ IN DEZE RUBRIEK OVER HUN BEVINDINGEN.

Veel mensen houden van vlinders. Waarom is dat zo? Misschien omdat ze zo zorgeloos fladderen van bloem naar bloem, of omdat we ze associëren met mooi weer en de zomer, want dan zie je ze het vaakst. Ook hebben ze vaak prachtige kleuren, vooral de dagvlinders.

Kieskeurig

Vlinders zijn mysterieuze wonderbaarlijke insecten. Helaas gaat het slecht met de vlinder. Dit is vooral te wijten aan de afname van een geschikte leefomgeving. Ze hebben de juiste planten nodig om hun eitjes op af te zetten, en waar de rupsjes groot kunnen worden. Sommige vlinders zijn heel kieskeurig en gebruiken maar één plantensoort, zoals het pimpernelblauwtje de pimpernel nodig heeft. Andere vlinders zijn niet zo moeilijk, zo is de brandnetel aantrekkelijk voor veel vlindersoorten. Er zijn bloemrijke bermen en ook tuinen nodig om van het ene gebied naar het andere te gaan. Als terreinen vaak worden gemaaid en het maaisel direct wordt afgevoerd verdwijnen daarmee ook het voedsel, eitjes, rupsen en poppen van de vlinder

Rupsje Nooitgenoeg

Wat niet iedereen beseft is dat een vlinder begint als rups (en daarmee belangrijk is voor het menu van jonge vogels). Een rups wil maar één ding en dat is eten. Dat eten kan een brandnetel zijn, of een meidoorn die helemaal kaal gegeten wordt, maar ook een buxusstruik.. Het is echt een rupsje nooitgenoeg. Van al dat eten barst hij letterlijk uit zijn jasje en hij vervelt dan. Sommige rupsen zoals de eikenprocessierups hebben brandharen, die gemakkelijk loslaten en bij de mens irritaties en benauwdheid kunnen veroorzaken. Dit is geen rupsje om zonder handschoenen aan te pakken! Als er genoeg is gegeten verlaten ze de voedselplant en gaan op zoek naar een geschikt plekje om zich te verpoppen.

Wonder

En dan begint het grote wonder: verborgen in de pop verandert de rups in een vlinder. De pop barst open en de vlinder worstelt zich uit het omhulsel. Langzaam worden de vleugels ontvouwen en opgepompt en een prachtige verse vlinder kiest de vrijheid. Vooral dagvlinders kunnen de mooiste kleuren en patronen hebben. Deze kleurpatronen spelen een rol bij de zoektocht naar een partner. Nachtvlinders vallen veel minder op en hebben juist een schutkleur.

Ook vlinders hebben maar één doel; voortplanten. Ze fladderen van bloem naar bloem en zuigen nectar met hun flexibele zuigbuis die als een spiraal opgerold kan worden. Veel nachtvlinders hebben geen zuigbuis en teren op reserves die zij als rups hebben opgebouwd. De mannetjes hebben een enorm reukvermogen en kunnen via hun antennen op grote afstand een vrouwtje lokaliseren. Na de paring worden de eitjes afgezet en sterft de vlinder. Vlinders overleven de Nederlandse winter als eitje, rups, pop of vlinder in ruste. De atalanta trekt in de herfst zelfs helemaal naar Zuid-Europa, maar laten we deze zomer nog maar even genieten van deze wonderlijke fladderaars.

Tekst en foto: Ada van der Aar