Overal paddenstoelen

ZES ACTIEVE GIDSEN VAN NATUURORGANISATIE IVN VOLGEN HET PLANTEN- EN DIERENLEVEN IN LEIDERDORP. OM DE WEEK SCHRIJVEN ZIJ IN DEZE RUBRIEK OVER HUN BEVINDINGEN

U bent vast bekend met de ingrediënten: afgevallen blad in spectaculaire kleuren, 's morgens spinnendraden in je gezicht, eikels en kastanjes op de grond en plotseling wonderbaarlijke groeisels die we paddenstoelen noemen. Het hoort allemaal bij de herfst.

Paddenstoelen kunnen we nu overal vinden, als er maar dood hout en bomen zijn, en niet te veel blad en vocht. Ik heb ze gezien in de Bloemerd, langs het pad bij de volkstuinen en op de dode boomstammen langs de weg. En natuurlijk in de Houtkamp. Daar staan oude bomen, het beheer is jaren achtereen nauwgezet uitgevoerd, het dode blad verwijderd, het gras gemaaid, de vegetatie kort en misschien mosrijk. Kortom, perfecte voorwaarden voor paddenstoelen.

Paddenstoelen verleiden ons tot aanraken, voelen, ruiken, onderzoeken. Maar pas op, paddenstoelen zijn teer. Laat ze toch staan, leer kinderen en volwassenen er alleen naar te kijken en ze niet te plukken. Dan kunnen we er allemaal van genieten. Aanraken mag natuurlijk, maar dan voorzichtig! Neem een plastic zak mee - om lekker op te zitten-, een spiegeltje, een vergrootglas of loep en ga op de knieën, kijk, ruik en geniet! Maak een foto! Daar scoor je mee; paddenstoelen zijn zo fotogeniek.

De vrucht van de schimmel

Wat is een paddenstoel nu ook al weer? De paddenstoel die wij zien is het vruchtlichaam van een schimmel. Vergeljk het met een appelboom; de schimmel is dan de boom, de paddenstoel de appel. Alleen zie je de schimmel, die bestaat uit lange draden, niet. Die draden zitten verborgen in de aarde of in hout.

Onder de hoed van de paddenstoel zit weefsel dat sporen vormt. De sporen stuiven - als de paddenstoel volgroeid is - door de lucht. Op een gunstige plek groeien ze uit tot een nieuwe schimmel die weer nieuwe paddenstoelen kan vormen.

Schimmels zijn nuttig. Veel soorten leven van dood materiaal. Hout, bladeren en dierresten worden afgebroken, zonder hen zouden we meters hoge bergen van blad, dood hout en dierenlijken in onze bossen en parken hebben.

Andere soorten werken samen met een levende boom. De schimmel nestelt rondom de wortels van de boom en via dit systeem kunnen suikers - gemaakt door de boom - uitgewisseld worden tegen mineralen en water die de schimmel verzamelt. Dit voltrekt zich diep in de aarde en beide profiteren ervan.

Vindt u daarin tegen een schimmel op de stam van een levende boom, dan is dit geen goed teken. De boom wordt langzaam door de schimmels 'opgegeten', een proces dat jaren kan duren. In het park de Horsten in Wassenaar staat een gigantische beuk vol met diverse soorten zwammen al jaren majestueus te pronken; hoe lang nog? Niemand die het weet.

Tekst en foto: Maddy van Holland