Het grote succesverhaal van de voedselbank

Het klinkt gek, maar de voedselbank is een ongekend succes. In 2002 werd in Rotterdam de eerste opgericht, nu zijn er 166 voedselbanken in Nederland en delen 11.000 vrijwilligers wekelijks 38.500 voedselpakketten uit. Ongeveer 135.000 Nederlanders zijn afhankelijk van de voedselbank. Binnenkort wordt gestart met winkelwagentjes.

Door: Rien van Vliet

In 2005 begon in Leiden een voedseluitdeelpunt dat uitgroeide tot de Voedselbank Leiden e.o. die met ruim 80 vrijwilligers wekelijks zo'n 400 pakketten verzorgen. Een gesprek met drie bestuursleden over de zomer, winkelwagentjes en voorkomen van schulden.

Schijf van vijf

"We proberen bij de samenstelling van het voedselpakket rekening te houden met de schijf van vijf", vertelt Eveline Idema, Coördinator uitdeling bij de Leidse voedselbank. Het hele jaar door ontvangt de voedselbank van diverse trouwe leveranciers allerlei voedsel. "In de zomer komt het wel eens voor dat we minder verse groente en vers fruit binnenkrijgen. Gelukkig ontvangen we ook financiële donaties voor het kopen van voedsel. Zo kan er, indien noodzakelijk, verse groente en vers fruit worden gekocht." Naast het verse voedsel dat wekelijks binnenkomt, beschikt de voedselbank ook over een voorraad aan lang houdbare producten. Daar kan ook uit worden geput als de wekelijkse leveringen niet voldoende zijn.

De afgelopen twaalf jaar heeft de voedselbank kunnen rekenen op de steun van een aantal regionale leveranciers, kerken, diverse instellingen en burgers. Kwam het een aantal jaar geleden met enige regelmaat voor dat het voedselpakket erg mager was, tegenwoordig is de aanvoer van voedsel dusdanig goed geregeld dat de pakketten wekelijks zeer goed zijn gevuld.

In 2017 is de campagne 'Het kan iedereen overkomen' gestart om de voedselbank nadrukkelijk bij potentiële klanten onder de aandacht te brengen. Karel van Schie, voorzitter van de voedselbank: "Er zijn mensen die geen beroep op ons doen terwijl zij wel recht hebben op een pakket. Er is nog veel schaamte. Maar de tijden zijn veranderd; qua voedselverwerving zijn de mogelijkheden behoorlijk verruimd. Vroeger was de waarde van een voedselpakket gemiddeld 20 euro, nu is dat opgelopen tot 45 euro. Overigens komt de waarde van de producten die wij aan onze klanten leveren thans op bijna 1 miljoen euro per jaar, inclusief de kleding die wij verstrekken."

Binnenkort wordt de wijze van uitdelen van de voedselpakketten radicaal veranderd. Dan stapt de voedselbank over op het zogenaamde winkelsysteem. De klanten kunnen dan met een heus winkelwagentje langs de verschillende schappen met producten om zelf hun pakket samen te stellen. Hans Reijnders, Coordinator klanten: "Het aanbod is natuurlijk afhankelijk van wat er die week is geleverd. Maar op deze manier krijgen de klanten meer eigen verantwoordelijkheid over hun eigen voedsel."

Een ander voordeel is dat vers voedsel dezelfde week nog kan worden uitgedeeld. Zo hoeft er minder naar de boer. Ook krijgen de klanten zo meer persoonlijke aandacht. Het nieuwe systeem betekent wel dat er nu op twee dagen zal worden uitgedeeld in plaats van op één. "En onze chauffeurs zullen meer moeten rijden om er voor te zorgen dat er op beide uitdeeldagen voldoende voedsel aanwezig is. Gelukkig hebben zich twee nieuwe chauffeurs aangemeld zodat we weer genoeg chauffeurs hebben." De voedselbanken in Groningen en Breda hanteren al het winkelsysteem. In Groningen wordt zelfs zes dagen per week uitgedeeld.

Schulden

Veel klanten van de voedselbank hebben problematische schulden. De landelijke overheid begint in te zien dat voorkomen (van erger) beter is dan genezen. Lokaal zijn er al diverse initiatieven ontplooid. Zo zijn op 1 juni 2017 de Leidse Stadsbank, het Sociaal Wijkteam Merenwijk en de Leidse woningbouwcorporaties begonnen met de pilot 'Vroegsignalering'. Het doel is om financiële problemen van mensen in een vroeg stadium in kaart te brengen om zo snelle hulpverlening mogelijk te maken. Zo kan bijvoorbeeld dak- en thuisloosheid worden voorkomen. "Onze rol in dit project is om voor huishoudens die meewerken aan het aanpakken van hun financiële problemen een soepeler toelatingsbeleid te hanteren", vertelt Reijnders.

Ter afsluiting van het gesprek somt Van Schie producten op die de voedselbank altijd kan gebruiken: luiers, pasta, rijst, koffie, vis in blik en olie. Men kan ze inleveren bij de Willem Barentszstraat 37.