Juffers die het bekijken waard zijn

ZES ACTIEVE GIDSEN VAN NATUURORGANISATIE IVN VOLGEN HET PLANTEN- EN DIERENLEVEN IN LEIDERDORP. OM DE WEEK SCHRIJVEN ZIJ IN DEZE RUBRIEK OVER HUN BEVINDINGEN

Overal in de buurt van water komen nu juffers tevoorschijn. En het worden er iedere week meer. Er sluipen er dan ook steeds meer uit.

Die juffers houden van lekker weer, van de zon. Bij kou, bewolking of regen zie je ze niet. Ze hebben mooie grote ogen. Ze zijn slank. Ze zijn zwijgzaam. Ze bewegen sierlijk en snel. Alleen als ze stil zitten kan je ze goed bekijken. Maar kom niet te dichtbij, dan schrikken ze en zijn zo weer gevlogen. Eigenlijk kan je ze het beste van een afstandje stiekem met een goede verrekijker begluren.

Vooral de mannetjesjuffers zijn vaak heel kleurrijk. Mannetjes? Ja, er zijn mannelijke en vrouwelijke juffers. Ik heb het dan natuurlijk over waterjuffers. Dat zijn die kleine libellen die je meestal dichtbij water aantreft. De waterjuffers hebben grotere verwanten die vaker ver van het water vliegen: de 'echte' libellen. De biologen rekenen de waterjuffers en de 'echte' libellen samen tot de orde libellen. Ze scheppen daarmee spraakverwarring en maken het ons dus moeilijk. Alle andere mensen noemen zowel de 'echte' libellen als de waterjuffers kortweg libellen.

Bijzondere namen

Tot de groep van 'echte' libellen behoren o.a. de glazenmakers, korenbouten en rombouten. Zijn dat geen mooie namen? De naam "rombout' zou afgeleid kunnen zijn van rommelen (lawaai maken) en bout in de betekenis van 'pijl'. Iedereen kent de 'echte' libellen als die zoemende 'helikopters' van al snel een centimeter of 5 groot die kriskras door de lucht vliegen en in de lucht stil kunnen staan. Ze kunnen ook als een pijl uit een boog ervandoor schieten. De naam rombout als 'lawaai makende pijl' is dan een goed gekozen naam.
Er zijn verhalen waarin libellen scherpe vleugels hebben waarmee ze je kunnen snijden. Daar zou de naam 'glazenmaker' een verband mee kunnen hebben. Er zijn opvallende libellennamen als paardenbijter, puistenbijter en glassnijder. Die verhalen en namen zijn geënt op het verkeerd verbanden leggen en bijgeloof. Libellen maken geen glazen, bijten geen paarden of puisten en snijden geen glas. Wat ze wel doen, is heel mooi en interessant zijn.

Alle libellen hebben water nodig. Hun kinderen – de larven - worden in het water groot. Als ze volwassen worden kruipen ze uit het water, hun larvenhuid splijt open en dan sluipt de volwassen libel uit de larvenhuid. Ja, het wordt echt 'uitsluipen' genoemd.
Dankzij de verbeterde waterkwaliteit zijn er nu veel meer libellen dan vroeger. Overal waar sloten, vaarten en rivieren zijn met begroeiing in het water én op de oever vind je ze wel. In Leiderdorp is dat dus op heel veel plekken.

Ga lekker vlak aan zo'n waterkant in het gras zitten, blijf daar een tijdje zitten, kijk en geniet. De libellen komen zeker langs. Als jij maar stil blijft zitten, hoe moeilijk dat voor ons volwassenen soms ook is.

Tekst: Ton Gordijn